Overeengekomen prijs wijzigen? Voorkom een kwalificatie als onverschuldigde betaling!

In een overeenkomst verbinden verschillende partijen zich tot een aantal afspraken. Bij een koopovereenkomst zal de verkoper het product leveren terwijl de koper een bepaalde koopprijs dient te betalen. En bij een huurovereenkomst gaat het uiteraard om het genot van het pand ten opzichte van het betalen van een huurprijs. Indien dergelijke afspraken op papier zijn gedrukt, behoeft dat weinig discussie. Maar ook indien de huurprijs later wordt aangepast, stel je maar beter even een overeenkomst of addendum op. Anders loop je het risico dat het wordt aanzien als een onverschuldigde betaling.

Wat is een onverschuldigde betaling?

Het begrip onverschuldigde betaling volgt uit artikel 6:203 BW. Het gaat om een betaling waarvoor geen overeenkomst of een schadevergoedingsplicht aan de basis ligt. De betaling is met andere woorden onverschuldigd: de betaler hoefde de betaling helemaal niet uit te voeren. Omdat men bijvoorbeeld het verkeerde rekeningnummer gebruikte, per abuis een te hoog bedrag overmaakte of omdat de overeenkomst waarop de betaling zich aanvankelijk baseerde uiteindelijk werd vernietigd.

Wat bij de ontvangst van een onverschuldigde betaling?

In zo’n geval regelt de wetgever wat er moet gebeuren. De ontvanger van de betaling moet dan ook de geldsom teruggeven. De wetgever heeft hier wel een verjaringstermijn van vijf jaar aan vastgekoppeld, zoals te lezen valt in artikel 3:309 BW.

De verjaringstermijn van 5 jaar begint pas te lopen op het moment waarop de rechthebbende ook effectief een vordering in kan stellen. Zo kan men niet jarenlang procederen om de verjaringstermijn af te wachten. Anderzijds is er wel een absolute verjaringstermijn van 20 jaar. Deze termijn begint te lopen vanaf het moment van de betaling.

Prijswijziging kan soms onverschuldigde betaling zijn

Vooral indien de overeengekomen prijs wordt aangepast, zorg je maar beter voor een getekende overeenkomst. Anders kan de betalende partij nadien trachten aan te halen dat het ging om een onverschuldigde betaling. En dan moet je alles gewoon terugbetalen.

Dat is ook wat een curator in een recente zaak trachtte te doen. De huurder had toen drie jaar lang een hogere huurprijs overgemaakt zonder ooit de concepthuurovereenkomst te ondertekenen. De huurder was immers niet akkoord met de hogere huurprijs omdat hij er zelf een aantal voorwaarden aan had verbonden, onder andere wat de borgstelling betrof. De verhuurder verstuurde echter toch, zonder dat de concepthuurovereenkomst getekend werd, een factuur met de verhoogde huurprijs die de huurder gewoon telkens betaalde.

Tot het hurende bedrijf failliet ging en een curator werd aangesteld… Volgens de curator ging het om een onverschuldigde betaling. Er was immers nooit een nieuwe huurovereenkomst tot stand gekomen. Waardoor de oude overeenkomst nog steeds van toepassing was. En de daarin overeengekomen huurprijs.

In deze zaak volgde het hof de redenering van de curator echter niet. Het feit dat de huurder drie jaar lang een verhoogde huurprijs betaalde zonder enig protest, schepte voor de verhuurder nu eenmaal een gerechtvaardigd vertrouwen dat er een instemming was met de hogere huurprijs.

Hier oordeelde de rechter dus dat het niet ging om een onverschuldigde betaling. Maar bij een koopovereenkomst waar er geen jarenlang ontbreken van protest mogelijk is of in de gevallen waar zelfs een conceptovereenkomst of enige schriftelijke correspondentie ontbreekt, staat de ontvanger uiteraard een stuk minder sterk…

Wijzigende afspraken steeds in een overeenkomst gieten

Dat hoort inderdaad de essentie van het verhaal te zijn. Mondelinge afspraken zijn immers ook gewoon geldig, maar zorgen gegarandeerd voor bewijsrechtelijke problemen. De problematiek van de prijsverhoging en de onverschuldigde betaling tonen dat dan ook eenvoudig aan. Indien afspraken uit een eerdere overeenkomst worden gewijzigd, zorg je er dan ook voor dat je dit op papier zet en dat alle partijen dit ondertekenen.

Bij kleine aanpassingen volstaat het meestal om een addendum aan de overeenkomst toe te voegen. Hierin neem je uitbreidingen, wijzigingen, schrappingen en aanvullingen op. Daarin verwijs je ook naar de bestaande artikelen. Uiteraard ondertekenen de partijen het addendum en wordt het aan de bestaande overeenkomst toegevoegd.

Indien het gaat om cruciale aanpassingen, er veel wijzigingen moeten worden aangebracht of er al verschillende addenda zijn, kan het interessanter zijn om een nieuwe overeenkomst op te stellen. Onze juristen vertellen jou er graag meer over tijdens een vrijblijvend adviesgesprek. Plan nu jouw adviesgesprek in en voorkom bewijsrechtelijke moeilijkheden.