Zzp’ers en fictieve dienstbetrekkingen: de laatste jaren werden ze door de media steeds vaker met elkaar in verband gebracht. Dat had uiteraard alles te maken met de overheid die aangaf strikter te willen controleren en sanctioneren. Hoe dan ook, de lijn is soms flinterdun. Een tendens die ook in de rechtbank merkbaar is, denk maar aan de werkgeversaansprakelijkheid dat ook ten aanzien van zzp’ers wordt toegepast. Om de scheidingslijn te bewaren is een ZZP-overeenkomst belangrijk. Toch kies je maar beter niet voor een model ZZP overeenkomst. Want bij een juridisch conflict kan je dan vaak niks anders dan een gezicht als een oorwurm trekken.

Een ZZP overeenkomst wordt gesloten tussen een ZZP’er en een opdrachtgever, waarbij enerzijds de ZZP’er aangeeft bepaalde werken uit te voeren en de opdrachtgever daar anderzijds een beloning voor zal toekennen. Er wordt niet gesproken van loon en er is ook geen sprake van een dienstbetrekking. Dat laatste zal een goede ZZP-overeenkomst steeds garanderen, onder andere door de onderlinge verhoudingen strikt te regelen.

Er zijn verschillende redenen waarom je maar beter over een ZZP overeenkomst beschikt. In de eerste plaats helpt een ZZP-overeenkomst immers te voldoen aan de fiscale regelgeving. De Belastingdienst moet immers de fiscale regels toepassen en zal optreden bij schijnbetrekkingen. Een ZZP-overeenkomst zorgt ervoor dat de verhoudingen tussen de partijen duidelijk zijn. Niet voor niets biedt de Belastingdienst ook zelf een model ZZP-overeenkomst aan.

Toch zijn er nog een aantal andere redenen waarom je een ZZP-overeenkomst nodig hebt. En zij tonen aan dat een model ZZP-overeenkomst helemaal niet zo’n goed idee is. Een ZZP-overeenkomst regelt immers de praktische afspraken tussen de ZZP’er en de opdrachtgever. Het is dan ook steeds afgestemd op de reële situatie. Een model ZZP-overeenkomst doet dat niet of onvoldoende en heeft eigenlijk enkel aandacht voor de onderlinge verhoudingen en dit in functie van de fiscale regelgeving.

Tot slot beschik je ook bewijsrechtelijk maar beter over een ZZP-overeenkomst. Anders wordt het wel heel moeilijk om gemaakte afspraken juridisch afdwingbaar te maken.

Omwille van de fiscale regelgeving zal de ZZP-overeenkomst in de eerste plaats de rechtsverhouding regelen. In de ZZP-overeenkomst zal via verschillende clausules duidelijk worden gemaakt dat er geen sprake is van een arbeidsovereenkomst. Het gaat hierbij niet alleen om het toekennen van een andere benaming, want het zal er effectief voor zorgen dat de afspraken zo lezen dat er niet aan de wettelijke criteria van een arbeidsovereenkomst is voldaan.

De essentie van de ZZP-overeenkomst blijft echter de uit te voeren opdracht. De opdrachtomschrijving is dan ook een cruciaal element van de ZZP-overeenkomst. Het zal zich laten vergezellen door praktische afspraken en een aangegeven duurtijd. Vervolgens zal de ZZP overeenkomst vaak de zorgplicht van de opdrachtgever benadrukken. Gelukkig maar, want de werkgeversaansprakelijkheid geldt tegenwoordig ook ten opzichte van ZZP’ers. Ten gevolge hiervan zal de ZZP-overeenkomst een aantal afspraken opleggen met betrekking tot veiligheid, het gebruik van bedrijfsmiddelen en de af te sluiten verzekeringen.

Daarnaast zijn er nog een aantal bepalingen die vaak in de ZZP-overeenkomst staan. Het gaat bijvoorbeeld om fiscale vrijwaringsbedingen, relatiebedingen, concurrentiebedingen, facturatieregelingen en clausules met betrekking tot geschilbeslechting. Ook de gevolgen van een eventuele ziekte en een eventueel recht om de zieke ZZP’er te vervangen, zijn standaard in de ZZP-overeenkomst terug te vinden.

Een ZZP-overeenkomst zal altijd maatwerk blijven. Hierdoor is het niet eenvoudig om vooraf te zeggen wat er in de ZZP-overeenkomst staat. Ook bovenstaande clausules hoeven niet altijd in de ZZP-overeenkomst te staan. Soms zijn ze immers al in de algemene voorwaarden opgenomen. Dan volstaat het misschien wel om de algemene voorwaarden op de ZZP-overeenkomst van toepassing te verklaren en ze eraan toe te voegen. Vergeet dan wel niet om ook jouw algemene voorwaarden door een jurist na te laten lezen, want anders loop je het risico dat ze jouw ZZP-overeenkomst misschien net uithollen. En dat kan natuurlijk niet de bedoeling zijn.

Een ZZP-overeenkomst is in Nederland niet verplicht. Ook de Belastingdienst zal dat niet zomaar sanctioneren. Wel moet het duidelijk zijn dat er geen sprake is van een fictieve dienstbetrekking. Een ZZP-overeenkomst garandeert dat je bewijsrechtelijk sterker staat.

Indien de Belastingdienst anders beslist loop je immers een aantal belangrijke risico’s. Als opdrachtgever moet je dan ook de premies voor de volksverzekering, de premies voor de sociale verzekering, de loonbelasting en een ZVW-bijdrage betalen. Hiernaast mag je ook nog eens rekenen op een fikse boete. Als ZZP’er blijf je echter ook niet buiten schot. Het opstellen van een ZZP-overeenkomst is dan ook de verantwoordelijkheid van zowel de ZZP’er als de opdrachtgever. In de praktijk loop je onder andere het risico dat jouw MKB-vrijstelling of ondernemingskorting onder druk komt te staan. Om maar aan te tonen dat een goede ZZP-overeenkomst zichzelf terug weet te verdienen.

Toch zijn er nog een aantal andere logische gevolgen waar je maar beter geen kennis mee maakt. Het ontbreken van afspraken zorgt nu eenmaal voor discussies. En discussies kan je missen als kiespijn. Maar je kan ook minder eenvoudig een en ander afdwingen. Om nog maar te zwijgen van bewijsrechtelijke problemen. Toch zal ook een model ZZP-overeenkomst nog niet volstaan omdat het nu eenmaal onvoldoende is afgestemd op de praktijksituatie. Laat daarom je ZZP-overeenkomst zorgvuldig opstellen door deskundige juristen.