Let op, een exoneratiebeding is niet altijd geldig!

In een recente zaak moest het gerechtshof Amsterdam uitspraak doen met betrekking tot de geldigheid van een zogenoemd exoneratiebeding. In deze zaak had de aannemer een gietvloer aangelegd. De gietvloer vertoonde echter aanzienlijke gebreken. De particuliere opdrachtgever vorderde een schadevergoeding van ruim anderhalve ton, maar de aannemer beriep zich op een in zijn algemene voorwaarden opgenomen exoneratiebeding om zo zijn aansprakelijkheid tot 70.000 euro te beperken. Volgens de opdrachtgever was dat beding echter niet geldig omdat het opgenomen is in de zogenoemde grijze lijst. Wat moet je onthouden en wat besliste het Hof?

Wat is de grijze lijst?

Lang niet elk beding dat in de algemene voorwaarden staat, is zomaar geldig. Zeker ten aanzien van consumenten is dit het geval. In de grijze lijst staan een aantal bedingen waarvan, ten aanzien van consumenten, wordt vermoed dat ze onredelijk bezwarend en dus niet geldig zijn. Echter kan de ondernemer nog steeds het tegendeel bewijzen. Indien de ondernemer dit niet kan, wordt het beding wel gewoon vernietigd en kan hij het niet langer inroepen.

Wat is een exoneratiebeding?

Een exoneratiebeding wordt ook wel eens een exoneratieclausule genoemd. Het gaat om een beding waarbij de aansprakelijkheid van één of meerdere contractspartijen wordt beperkt of zelfs volledig wordt uitgesloten. Dergelijke exoneratiebedingen zijn niet automatisch geldig. Zo kan een exoneratiebeding strijdig zijn met wettelijke regels of met de openbare orde. Daarom heeft men in de grijze lijst ook een passage opgenomen met betrekking tot dergelijke exoneratiebedingen. Het doel daarvan is duidelijk: consumenten beschermen tegen ondernemingen die dergelijke exoneratiebedingen aan de consument opdringen.

Is het exoneratiebeding onredelijk bezwarend?

Volgens het Hof gaat het wel degelijk om een beding dat opgenomen is in de grijze lijst. Hierin staat immers dat een clausule die de gebruiker (deels) van een wettelijke verplichting tot schadevergoeding bevrijdt, onredelijk bezwarend is. De aannemer heeft echter de mogelijkheid om het tegendeel te bewijzen.

De advocaat van de aannemer haalt daarop aan dat de klant zelf ondernemer in de vloerenbranche is en aldus over de nodige subjectieve kennis beschikt, ook met betrekking tot de toepassing van dergelijke voorwaarden. Volgens de advocaat moet die subjectieve kennis mee in rekening worden gebracht bij het maken van de afweging en het bepalen van het al dan niet aanwezig zijn van een (on)redelijke bezwarendheid.

Enkel rol als natuurlijk persoon is belangrijk

Het Hof volgde de redenering van de advocaat niet. De opdrachtgever handelde in dit geval als natuurlijk persoon en niet in de hoedanigheid van professional. Dus is de grijze lijst volgens het Hof gewoon van toepassing.

Bovendien haalt het Hof aan dat de subjectieve kennis van de opdrachtgever geen rol speelt: ook een goed geïnformeerde consument bevindt zich immers in een ongelijkwaardige positie. De onderhandelingspositie van een goed geïnformeerde consument is immers nog steeds heel beperkt (lees: beperkter dan in zijn rol als zakelijk wederpartij) en dus is de wettelijke bescherming gewoon van toepassing.

Beslissing van het Hof

Het Hof oordeelde dat de toevallige subjectieve omstandigheden niet in rekening mogen worden gebracht. Het haalde aan dat de opdrachtgever onvoldoende het vermoeden van onredelijke bezwarendheid weerlegde en het schrapte het exoneratiebeding uit de algemene voorwaarden. Daarop dient de aannemer alsnog de volledige schade te vergoeden, zijnde 145.000 euro in plaats van 70.000 euro.