Waarom je als werkgever het goede voorbeeld geeft

Wanneer je de werkgeversaansprakelijkheid wilt ontlopen, rust er een grote bewijslast op jouw schouders. Daarbij worden de woorden “bewuste roekeloosheid” al eens in de mond genomen. Maar kan er van bewuste roekeloosheid sprake zijn indien de werkgever zich ook zelf schuldig maakt aan het wangedrag? Daarover moest het Gerechtshof ’s-Hertogenbosch op 8 april 2019 uitspraak doen.

De meeliftende zzp’er

Een zzp’er is sinds 2003 werkzaam bij een opslagbedrijf. Hier laadt en lost hij big bags. In september 2013 rijdt één van zijn collega’s met een heftruck voorbij. De zzp’er springt op de heftruck, verstopt zich achter de big bag en zwaait ineens naar de chauffeur. De chauffeur schrikt en remt, waarna de big bag verschuift en de zzp’er zijn been wordt geplet. Een gebroken been is het pijnlijk gevolg.

Volgens de opdrachtgever is er geen sprake van werkgeversaansprakelijkheid, omdat er bewuste roekeloosheid in het spel is. Hij had per slot van rekening een duidelijk verbod opgelegd dat de zzp’er niet had gerespecteerd. In hoger beroep was het gerechtshof het daar niet helemaal mee eens.

Werkgeversaansprakelijkheid ook voor zzp’ers

Werkgevers hebben een ruime zorgplicht ten aanzien van hun personeel. Zo moet een werkgever zorgen voor een veilige werkomgeving, voldoende toezicht organiseren en beschermingsmiddelen verstrekken. Wanneer er dan toch iets misloopt, is dat meestal omdat er niet aan de zorgplicht werd voldaan. Hierdoor is de werkgever bijna altijd aansprakelijk. Dat geldt niet alleen ten aanzien van eigen werknemers maar ook ten aanzien van zzp’ers.

De werkgever is daarentegen niet aansprakelijk indien de werkgever kan aantonen dat hij aan zijn zorgplicht heeft voldaan, de schade niet ontstaan is tijdens de werktijd (of op de werkvloer) of indien de schade het gevolg is van bewust roekeloos gedrag. Onder andere bij dronkenschap beroept men zich wel vaker op die laatste uitzonderingsgrond.

Roekeloos, maar niet bewust

Volgens het gerechtshof stond het vast dat de zzp’er op de lepels van de heftruck sprong, maar er kon uit de verschillende getuigenverklaringen niet worden geconcludeerd dat de zzp’er ook effectief de chauffeur wou laten schrikken. De getuigenverklaringen gaven bovendien aan dat de vorkheftruck stapvoets reed, wat in het voordeel van de zzp’er spreekt.

Vervolgens stelde het gerechtshof zich de vraag of hier al dan niet sprake kon zijn van bewuste roekeloosheid. Hiervoor moet de zzp’er nu eenmaal voldoende bewust zijn van het roekeloos karakter van zijn gedrag en van het letselrisico. Het gerechtshof plaatste daarop een aantal vraagtekens achter het roekeloos karakter. De verschillende verklaringen tonen immers aan dat het meerijden met de vorkheftruck wel vaker gebeurde en er weinig tot geen toezicht was op de naleving van het verbod. Meer nog: ook de directeur werd wel vaker eens betrapt op het meeliften.

Volgens het gerechtshof was dat voldoende reden om te oordelen dat de zzp’er zich niet bewust was van het roekeloos karakter en dat er dus geen sprake kon zijn van bewuste roekeloosheid. Concreet: de werkgever is gewoon aansprakelijk voor de letselschade.

Zorgplicht is meer dan een arbeidsreglement

Het opleggen van verbodsbepalingen, bijvoorbeeld door middel van een arbeidsreglement, is een eerste stap om te voldoen aan jouw zorgplicht. Daarom stellen onze juristen het ook graag voor jou op. Toch moeten die verbodsbepalingen ook in de praktijk worden afgedwongen. Overtredingen moeten in officiële waarschuwingen resulteren en eventueel moet er ook worden gesanctioneerd. Maar bovenal moet je ook zelf het goede voorbeeld tonen. En dat toont bovenstaande zaak als geen ander aan.