Let op met te strikte formulering concurrentiebeding

In overeenkomsten wordt wel vaker eens een concurrentiebeding opgenomen. Zo kan een uitgever samenwerken met een freelance editor en de freelancer vervolgens verbieden om dezelfde activiteiten uit te voeren voor een andere uitgever. Een goede editor kan de concurrentie dan niet versterken. Of dat is althans het idee, want in de praktijk schort er wel vaker iets aan het concurrentiebeding. En dat kan soms catastrofale gevolgen hebben.

Wat is een concurrentiebeding?

Een concurrentiebeding geeft aan dat de medecontractant tijdens de overeenkomst of gedurende een overeengekomen termijn na het aflopen van de overeenkomst niet voor een concurrent aan de slag mag gaan. Concurrentiebedingen komen vaak voor in arbeidsovereenkomsten maar worden ook in andere overeenkomsten, zoals de freelanceovereenkomst, opgenomen.

Het probleem is dat men het concurrentiebeding vaak beperkt tot de eigen overeenkomst of dat men een standaard concurrentiebeding opneemt. Zo clausuleert men bijvoorbeeld dat de freelancer geen “gelijkaardige overeenkomst” mag afsluiten met een Nederlandse concurrent. Tjah, dan vraag je natuurlijk om problemen. Zo’n concurrentiebeding is dan ook veel te vaag, want enerzijds stelt zich de vraag wat onder een concurrent moet worden begrepen en anderzijds biedt het ruimte om in een andere hoedanigheid voor een concurrent aan de slag te gaan. Dat toont ook onderstaand voorbeeld aan.

Concurrentiebeding verbiedt loondienst niet

In een recente zaak had een vrijgevestigd radioloog als lid van het MSB een ledenovereenkomst gesloten. Hierin was een concurrentiebeding opgenomen. Dit concurrentiebeding clausuleerde dat de radioloog gedurende de twee jaar na afloop van de ledenovereenkomst “geen directe of indirecte participatie in een concurrerend zorgaanbod” mocht aangaan. Uiteindelijk werd de ledenovereenkomst door het MSB opgezegd en wou de radioloog in loondienst treden bij een ander ziekenhuis. Volgens de radioloog mocht dat en verbiedt het concurrentiebeding helemaal niet dat hij in loondienst treedt, maar verbiedt het enkel en alleen het aangaan van een (in)directe participatie.

De voorzieningenrechter lijkt dat nu ook te bevestigen. Ook de voorzieningenrechter geeft aan dat er nergens afspraken zijn gemaakt over concurrentie in loondienstverband. Echter houdt de voorzieningenrechter een stok achter de deur en geeft het aan ook met andere factoren rekening te moeten houden om de objectieve reikwijdte van het concurrentiebeding na te gaan. Op basis van de NZa-regeling komt de voorzieningenrechter echter tot dezelfde conclusie: omdat de radioloog in loondienstverband geen eigen patiënten heeft en dus ook geen eigen patiënten kan meenemen, berokkent de radioloog het ziekenhuis geen concurrentie. De radioloog krijgt dus de toestemming om in dienst te treden van het concurrerende ziekenhuis.

Rechter kan ook belangenafweging maken

Had voorgaand concurrentiebeding uitdrukkelijk een loondienstverband verboden, dan hoefde er geen discussie te bestaan en mocht de radioloog in principe niet in dienst treden bij het ander ziekenhuis. Echter had de voorzieningenrechter ook dan een belangenafweging kunnen maken. Hierbij houdt de rechter rekening met de belangen van de twee contractspartijen. Gelet op het feit dat de radioloog geen eigen patiënten heeft, had de rechter echter ook dan tot eenzelfde conclusie kunnen komen. Maar dat staat natuurlijk niet vast…

Het belang van een goed concurrentiebeding

Bovenstaande zaak toont twee dingen aan. In de eerste plaats is het belangrijk om het concurrentiebeding niet te strikt te formuleren. Er zijn per slot van rekening verschillende manieren waarop de medecontractant de concurrentie kan versterken. Denk daarbij aan een rol als freelancer, een loondienstverband, het toetreden als vennoot of het zelf oprichten van een concurrerende onderneming. Daarnaast kan je ook niet lukraak zware concurrentiebedingen opstellen. Er zal steeds een belangenafweging moeten worden gemaakt. Anders kan de rechter het concurrentiebeding (gedeeltelijk) schrappen. En dat kan natuurlijk de bedoeling niet zijn.

Wil je een concurrentiebeding aan de overeenkomst toevoegen? Spreek er dan eerst even over met onze juristen. Zij zullen voor jou een concurrentiebeding opstellen. Zo hoeft het concurrentiebeding geen dode letter te blijven.