Denk alvast na over de beëindiging van de overeenkomst

Een overeenkomst kan op verschillende manieren aflopen. Zo kunnen de partijen daartoe een nieuwe overeenkomst sluiten, wat ook wel eens een beëindigingsovereenkomst wordt genoemd. Daarnaast kan de overeenkomst bepalingen bevatten op basis waarvan een van de partijen de overeenkomst kan beëindigen. Of de rechter kan de overeenkomst vernietigen. MKBrecht.nl geeft de verschillende mogelijkheden weer en legt het een en ander uit.

Klassieke beëindiging van de overeenkomst

Een van de eenvoudigste manieren waarop een overeenkomst kan eindigen, is door de naleving ervan. Elke partij doet wat hij volgens de overeenkomst moet doen. De leverancier levert bijvoorbeeld de bestelde goederen en de klant betaalt ze. Op dit moment hebben de partijen hun verbintenissen nagekomen. Iedereen is tevreden en de overeenkomst is afgewikkeld. In de praktijk is dit wel iets genuanceerder omdat er later alsnog verplichtingen kunnen ontstaan, bijvoorbeeld omdat de klant een gebrek ontdekt en de leverancier een herstelverplichting heeft.

Soms zal een overeenkomst een einddatum hebben, maar dit wil niet zeggen dat de overeenkomst op dat moment ook echt afloopt. Er kan namelijk voorzien zijn dat de overeenkomst automatisch wordt verlengd, tenzij het tijdig wordt opgezegd. In de overeenkomst kunnen dan opzegmodaliteiten zijn voorzien, zoals de verplichting om minstens 30 dagen voor de einddatum schriftelijk en zonder opgaaf van redenen op te zeggen.

Niet alleen opzegmodaliteiten kunnen in de overeenkomst zijn opgenomen, maar ook het recht om te annuleren. Dit recht volgt namelijk niet uit de wet, maar partijen kunnen het wel overeen zijn gekomen. De exacte voorwaarden en gevolgen van zo’n annulering, zoals een verplichting om de reeds gemaakte kosten te vergoeden, zullen eveneens in de overeenkomst te lezen zijn.

Samen afspreken om de overeenkomst te beëindigen

Mogelijk zijn er geen beëindigings-, opzeggings- of annuleringsmodaliteiten in de overeenkomst opgenomen of is er niet aan de voorwaarden voldaan. In zo’n geval blijft de overeenkomst in principe voortbestaan en moeten de partijen het respecteren.

Ze kunnen echter altijd afspreken om de overeenkomst alsnog te beëindigen. Ze stellen dan een beëindigingsovereenkomst op. Zo’n beëindigingsovereenkomst wordt vaak opgesteld tussen een werkgever en een werknemer om het dienstverband op een eerlijke manier stop te zetten.

Ontbinding van de overeenkomst

Wanneer de tegenpartij zijn verplichtingen niet naleeft, zou het niet redelijk zijn dat jij wel gehouden bent om je contractuele verplichtingen na te komen. Daarom is het in zo’n gevallen mogelijk om de overeenkomst te ontbinden. Ontbinden is niet gelijk aan beëindigen, want ook de gevolgen van de overeenkomst moeten worden teruggedraaid. De tegenpartij moet bij zo’n ontbinding wel voldoende kansen hebben gekregen om alsnog aan zijn verplichtingen te voldoen. In de praktijk zal men eerst een ingebrekestelling sturen en de tegenpartij nog een redelijke termijn geven om alsnog het juiste te doen.

Het contract kan niet alleen worden ontbonden wanneer de tegenpartij zijn verplichtingen niet naleeft. Dit kan namelijk ook wanneer er redelijke vrees is dat de tegenpartij dit in de toekomst niet zal doen. We spreken dan van een anticipatory breach of een anticiperende contractbreuk. Het moet dan wel heel duidelijk zijn dat de tegenpartij de overeenkomst onmogelijk zal kunnen naleven. Men kan dan alvast anticiperen door de overeenkomst voortijdig te ontbinden. In de praktijk moet hier voorzichtig mee worden omgegaan en is het vaak aangeraden om ook de tegenpartij de kans te geven om alsnog het tegendeel te bewijzen.

Een voorbeeld hiervan vinden we in een uitspraak van het Gerechtshof ‘s-Hertogenbosch (ECLI:NL:GHSHE:2019:4535). Toen had een ziekenhuis een complexe ICT-opdracht uitbesteed. Er werden echter verschillende fatale tussentijdse oplevertermijnen overschreden. Het ziekenhuis heeft toen eerst nog een demonstratie van de software gevraagd. Deze demonstratie was mislukt en daarbij bleek dat de software onvoldoende stabiel was. Het ziekenhuis trok daarop de stekker uit het project. De rechter verklaarde zich akkoord met deze ontbinding.

Vernietiging van de overeenkomst

Ten slotte kan de overeenkomst ook door de rechter worden vernietigd, maar dit is eerder uitzonderlijk. De rechter kan een overeenkomst bijvoorbeeld vernietigen wanneer iemand onder invloed van geweld verplicht was om het te ondertekenen. Ook bij minderjarigen, handelingsonbekwamen en dwalingen kan de rechter tot een vernietiging overgaan.

Nadenken over de beëindiging van de overeenkomst

Bij het aangaan van een overeenkomst zou er eigenlijk al meteen aandacht moeten worden geschonken aan de beëindiging ervan. Niet alles gaat namelijk zoals het zou moeten gaan en dan ben je maar al te blij als je de overeenkomst voortijdig kan stopzetten. In de andere richting zal je misschien een opzegvergoeding willen als een belangrijke klant de overeenkomst voortijdig stopzet.

Hierover kan je afspraken maken en dit kan je in de overeenkomst of je algemene voorwaarden opnemen. Als je hier vragen over hebt, helpen we je graag verder. Plan nu een gratis intakegesprek in en laat je adviseren.