Nieuw auteursrecht is in werking getreden

Sinds 7 juni gelden er nieuwe auteursrechtregels in Nederland. Dit is het gevolg van het omzetten van de Europese DSM-richtlijn (Digital Single Market) in nationale wetgeving. Nederland heeft er in dit geval voor gekozen om de inhoud van de DSM-richtlijn zo letterlijk mogelijk over te nemen. De DSM-richtlijn heeft drie doelen: de verschillen in regels tussen Europese landen verkleinen, het auteursrecht beter afstemmen op de digitale wereld en het verbeteren van de toegang tot digitale publicaties. Het vroegere auteursrecht stamde nog af van voor de opkomst van internetplatforms en de richtlijn is dan ook welkom, hoewel de grote internetplatforms wellicht minder blij zijn.

Uitzondering voor tekst- en datamining

Het is een standaardregel in het auteursrecht dat het beschermd werk niet zonder toestemming van de maker mag worden gebruikt. Hierop bestonden er echter al enkele uitzonderingen, bijvoorbeeld bij het citeren of het parodiëren. Nu is er een nieuwe uitzondering bepaald voor tekst- en datamining. Dit is het geautomatiseerd doorzoeken van databanken en teksten om trends, verbanden en patronen op te merken. Voorheen had men de toestemming nodig om dit te doen, maar nu kan dit ook zonder.

Deze uitzondering moet de automatische verwerking van grote hoeveelheden informatie eenvoudiger maken. Dit is belangrijk voor toepassingen die kunstmatige intelligentie gebruiken, maar bijvoorbeeld ook bij de ontwikkeling van vaccins of geneesmiddelen.

Verbeterde bescherming voor makers

Daarnaast bevat het vernieuwde auteursrecht een aantal regels die de makers beter moeten beschermen. Auteurs geven hun werken bijvoorbeeld vaak in licentie of dragen hun rechten over aan een derde partij die het exploiteert. Vervolgens verliezen ze er alle greep op en hebben ze het moeilijk om te weten waar hun werk rechtmatig wordt gebruikt. Het bijhouden van een goede administratie was eveneens al heel complex. Het invoeren van de transparantieplicht moet dit helpen te voorkomen.

Ook persuitgevers zullen meer bescherming genieten. Zo zullen uitgaven niet zomaar op digitale nieuwsdiensten als Google News mogen worden gebruikt. Hiervoor moet eerst toestemming van de makers worden verkregen. Het betalen van een kleine bijdrage is dan ook logisch.

Meer verantwoordelijkheid bij techplatforms

De grootste gevolgen zijn er echter voor de zogenaamde platformaanbieders. Deze platformaanbieders, het gaat dan om techplatforms als Facebook en YouTube, zullen vooraf toestemming moeten hebben van makers alvorens ze werken publiceren. Ze moeten dus eerst een licentie hebben of ze mogen niet publiceren. Nu weten deze platforms natuurlijk niet wat hun gebruikers zullen publiceren. In de praktijk wil dit vooral zeggen dat deze platforms verplicht worden om content te filteren op auteursrechtelijke bescherming. Het gaat hierbij om een inspanningsverplichting en niet om een resultaatsverplichting. Ze moeten met andere woorden alles in het werk stellen om onrechtmatige content te verwijderen en ze moeten na een melding meteen ingrijpen.

Dit zal wellicht gevolgen hebben voor het beleid en de filters die dergelijke platforms gebruiken. Het is meteen ook een van de punten waar critici op hameren: dit zou resulteren in censuur. Hoe dan ook worden uploadfilters al langer gebruikt voor racistische uitspraken, naakt en haatboodschappen. Dat ze nu ook voor auteursrechtelijk beschermd materiaal zullen worden gebruikt, is dan ook niet zo gek.

Heb je nog vragen over het nieuwe auteursrecht en de praktische gevolgen ervan? Wij beantwoorden graag je vragen. Neem contact met ons op voor meer informatie.