Wat is overmacht en waarom heb ik een force majeure-clausule nodig?

Afspraken zijn afspraken en die moet je nakomen. Als je in een overeenkomst aangeeft dat je op maandag levert, moet je op maandag leveren en niet op dinsdag. Overeenkomsten scheppen nu eenmaal verplichtingen. Maar soms zal het gewoon niet lukken om een overeenkomst na te komen. Bijvoorbeeld omdat er een ongeval is gebeurd, omdat je autopech hebt of omdat er een meter sneeuw ligt. Daarom heb je maar beter een force majeure-clausule in je algemene voorwaarden staan.

Niet-uitvoering van de overeenkomst bij overmacht

Bij een force majeure, ook wel eens een act of God genoemd, is er sprake van een overmachtssituatie die gevolgen heeft voor de uitvoering van een overeenkomst. Wat er dan wel of niet moet gebeuren, is te lezen in de force majeure-clausule.

In zo’n force majeure-clausule staat vaak te lezen wat overmacht is en zijn er voorbeelden van overmacht terug te vinden, zoals een epidemie, overheidsmaatregelen, ziekte en natuurgeweld. Het zijn situaties die vaak moeilijk te voorzien zijn, maar die wel kunnen gebeuren. Onder andere de coronapandemie en de getroffen overheidsmaatregelen hebben bewezen dat ondernemers maar beter zo’n force majeure-clausule in hun algemene voorwaarden hebben.

Wanneer je succesvol een beroep kan doen op overmacht, ben je niet aansprakelijk voor de schade die ontstaat omdat je de overeenkomst niet uitvoert. Hierdoor kan je grote schadevergoedingen voorkomen. Je hoeft de overeenkomst of een deel van de overeenkomst tijdelijk niet meer uit te voeren en je mag je verplichtingen eventjes uitstellen. Dit geeft je de nodige ademruimte om te wachten tot de bijzondere situatie afloopt.

Wettelijke regels omtrent overmacht

Ook zonder een force majeure-clausule kan je overmacht inroepen. Als je geen force majeure-clausule hebt, gelden namelijk de wettelijke regels omtrent overmacht. De wet legt eveneens uit wat overmacht is en geeft aan dat de nakoming van de overeenkomst bij overmacht niet langer kan worden verlangd.

Wel moet je volgens de wet zelf bewijzen dat er sprake is van overmacht, dat je hier niks aan kan doen en dat je dit echt niet had zien aankomen. Dit levert vaak problemen en discussies op, zeker als je je hiervoor had kunnen verzekeren of de situatie niet helemaal onvoorzienbaar was. Bovendien is overmacht in het wetsartikel heel algemeen omschreven, waardoor er ook vaak over de definitie wordt gediscussieerd. Het is dus helemaal niet zeker dat corona en overheidsmaatregelen automatisch overmacht uitmaken, zeker nu corona een steeds minder onbekende factor is. Hoe ingrijpender de overheidsmaatregelen echter zijn, hoe meer kans je maakt om succesvol een beroep te doen op overmacht. De wet biedt met andere woorden weinig zekerheid.

Overigens is er nog een andere mogelijke uitweg. In de wet staat namelijk nog een regel over onvoorziene omstandigheden. De rechter kan dan de overeenkomst aanpassen. Een rechter zal dit echter niet snel doen. Dit komt omdat er maar weinig omstandigheden zijn die zo onvoorzienbaar zijn dat je ze echt niet had kunnen zien aankomen.

Een goede force majeure-clausule zorgt voor zekerheid

Hoewel er dus wettelijke regels omtrent overmacht en onvoorziene omstandigheden bestaan, is het resultaat vaak heel onzeker en levert het oeverloze discussies op. Met een force majeure-clausule bouw je meer zekerheid in. Wil je dergelijke discussies voorkomen en kies je liever voor duidelijkheid? Laat dan een force majeure-clausule in je algemene voorwaarden opnemen. Wij doen dit voor jou. Plan een intakegesprek in en laat je helpen.