Een ontslagzaak met een naakte kapitein, massages en een happy end

Als werkgever is het niet altijd eenvoudig om een arbeidsovereenkomst te beëindigen. Zeker indien de e-grond wordt ingeroepen, is het belangrijk dat een werknemer voldoende vaak op zijn gedrag is aangesproken. Je doet er dan ook goed aan om de werknemer schriftelijk te waarschuwen en het gedrag periodiek te bespreken. Als je je op de g-grond baseert, moeten er ook kansen zijn geweest om de verstoorde arbeidsrelatie te herstellen. Het een en ander wordt mooi geïllustreerd in een recente ontslagzaak waarbij een kapitein al eens graag in adamskostuum op het schavot verscheen en zich door zijn matrozen liet masseren.

Kapitein zont naakt en laat zich door zijn matrozen masseren

In deze opmerkelijke zaak (ECLI:NL:RBROT:2021:9060) was een kapitein aan de slag voor een concern dat 32 Nederlandse handelsschepen beheert. Hijzelf was de kapitein van een gastanker van 115 meter. Op 11 juli 2020 ondernam de gastanker onder zijn gezag een reis vanuit Zuid-Korea. De reis duurde tot 11 november 2020. Tijdens deze reis kwamen er bij de werkgever signalen binnen dat de kapitein een aantal incidenten zou hebben veroorzaakt.

De kapitein zou bijvoorbeeld een communicatiestijl hebben waar de andere opvarenden zich niet altijd comfortabel bij voelen. Daarnaast zou de kapitein vaak naakt liggen te zonnen op het schavot en zou hij zich tegen betaling door matrozen laten masseren. De acht masseurs van dienst, allen met een Filipijnse of Indonesische nationaliteit, kregen ongeveer twintig euro voor massages van negentig minuten.

Tijdens een gesprek met de rederij gaf de kapitein de feiten toe. Ze vonden zelfs al negen jaar plaats. Hij benadrukte echter dat hij altijd openlijk communiceert over zijn onbedekte hobby’s en dat hij zijn verzoeken om massages steeds via tussenpersonen deed, net om te voorkomen dat bemanningsleden zich door de gezagsverhouding verplicht zouden voelen. Een werknemer bevestigde dat de kapitein daarbij nooit druk uitoefende en altijd uitdrukkelijk vroeg naar de bereidheid van de matrozen.

Werkgever wil de arbeidsovereenkomst ontbinden

De werkgever vond deze handelswijzen desondanks niet stroken met de professionele waarden en standaarden van het bedrijf en knoopte een gesprek aan met de kapitein. De kapitein bekommerde zich er nadrukkelijk om dat “de tijd blijkbaar is veranderd”, maar gaf uiteindelijk wel aan dat hij zijn gedrag zou veranderen.

Op basis van dit gesprek concludeerde de werkgever echter dat er een gebrek aan zelfreflectie is. Volgens de werkgever moet het bedrijf er blind op kunnen vertrouwen dat een kapitein weken- of maandenlang zelfstandig kan functioneren en is dat vertrouwen niet langer aanwezig. Uiteindelijk vroeg de werkgever de kantonrechter om de arbeidsovereenkomst te ontbinden. De werkgever baseerde zich hierbij op drie verschillende ontslaggronden: de e-grond (ernstig verwijtbaar handelen), de g-grond (een verstoorde arbeidsverhouding) en de i-grond (de cumulatiegrond).

Ontslag op basis van de e-grond wordt afgewezen

De e-grond staat de werkgever toe om een werknemer te ontslaan als hij onacceptabele gedragingen stelt. Voor de werknemer moet het duidelijk zijn dat bepaalde gedragingen niet worden geduld en bovendien moet het een en ander de werknemer te verwijten vallen. Dit is een feitenkwestie waarbij met alle factoren rekening moet worden gehouden.

De kantonrechter oordeelt dat de feiten wel degelijk onwenselijk zijn, zelfs als de massages tegen betaling worden uitgevoerd. Volgens de rechter past het gedrag niet in zijn tijd en tast het de gezagsverhoudingen aan. De kantonrechter houdt er wel rekening mee dat de werknemer het gedrag al lange tijd vertoonde en dat de werkgever niet eerder had ingegrepen of hem daar niet eerder op had aangesproken. Bovendien houdt de kantonrechter er rekening mee dat er geen sprake is van seksueel grensoverschrijdend gedrag en dat de kapitein heeft toegezegd om het gedrag te stoppen. Daarom wordt het ontslag op basis van de e-grond afgewezen.

Ook geen ontslag op basis van de g-grond en de i-grond

Op basis van de g-grond kan een werkgever het ontslag vragen indien er sprake is van een verstoorde arbeidsrelatie. Hiervoor moet de verstoring duurzaam en ernstig zijn en mag het herstel van de relatie niet langer mogelijk zijn. Volgens de kantonrechter heeft de werkgever slechts twee gesprekken met de werknemer gevoerd en kreeg de kapitein nooit echt de kans om de arbeidsrelatie te herstellen en het vertrouwen terug te winnen. Hierdoor kan de kantonrechter niet oordelen dat de arbeidsrelatie duurzaam en onherstelbaar is verstoord. Ook het ontslag op basis van de g-grond wordt daarom afgewezen.

Met behulp van de i-grond kan het ontslag toch worden uitgesproken als twee of meer ontslaggronden op zichzelf onvoldragen zijn, maar wel bijna voldragen zijn. Ook hier gaat de kantonrechter echter niet op in. De arbeidsovereenkomst wordt met andere woorden niet ontbonden. En zo krijgen de massages toch nog een happy end.