Auteursrecht voor nieuwswebsites en nieuwsdiensten

Als je van plan bent om bijvoorbeeld een eigen nieuwswebsite of -videokanaal te starten, is het belangrijk om goed op de hoogte te zijn van de regels omtrent het auteursrecht. In de pers is het namelijk heel gewoon om anderen te citeren en om stukken over te nemen, maar het auteursrecht staat dat niet altijd toe. Gelukkig zijn er ook uitzonderingen. We bespreken drie zogeheten excepties die wellicht heel relevant zijn. Als je hier meer informatie over wilt, helpen wij je graag verder.

Beperkingen op het auteursrecht

In principe is het niet zomaar toegestaan om afbeeldingen of foto’s van anderen over te nemen. Volgens de Auteurswet kan dat namelijk enkel met een geldige licentie of met de toestemming van de maker. Voor persagentschappen en nieuwsdiensten is het te strikt vasthouden aan deze regel echter een belemmering. Als men vooral alles eerst de toestemming zou moeten vragen, zou dat ervoor zorgen dat men geen actueel nieuws of livenieuws kan brengen.

Dat er beperkingen op het auteursrecht kunnen gelden, is ook te lezen in artikel 1 Auteurswet. In de praktijk zijn dergelijke beperkingen enkel toegestaan in bijzondere gevallen, wanneer het geen afbreuk doet aan de normale exploitatie en als er geen sprake is van ongerechtvaardigde schade aan de wettige belangen van de auteur.

Persexceptie

Een belangrijk voorbeeld van zo’n beperking op het auteursrecht is de persexceptie. Dit houdt in dat nieuws uit de pers mag worden overgenomen. In de praktijk gebeurt het inderdaad vaak dat persbedrijven nieuwsberichten van elkaar overnemen. Er bestaan zelfs knipselkranten die nieuws verzamelen. Als dat overnemen correct gebeurt, hoeft dat ook geen probleem te zijn.

Tot de pers behoren niet alleen nieuwsdiensten, kranten en nieuwswebsites, maar bijvoorbeeld ook radioprogramma’s, televisieprogramma’s, tijdschriften, weekbladen, dagbladen, podcasts en nieuwskanalen op YouTube. Hierbij moet het gaan om een medium dat altijd nieuws publiceert. Een medium dat uitzonderlijk eens nieuws publiceert, valt niet onder de definitie van pers. Ook mogen enkel berichten of artikelen over actuele onderwerpen worden overgenomen. Het maakt niet uit waarover deze onderwerpen gaan, het kan bijvoorbeeld over een actueel economisch thema gaan of over een actueel politiek thema. Het gaat stuk voor stuk om berichten die vooral feiten bevatten. Opiniestukken vallen hier bijvoorbeeld niet onder, omdat ze zich niet tot feiten beperken.

Het overnemen van dergelijke persberichten mag geheel of gedeeltelijk gebeuren, maar er zijn wel voorwaarden aan verbonden. Zo moeten de bron van het bericht en de maker van het bericht worden vermeld. Vertalen is toegestaan, maar wijzigen of uit de context rukken niet. Er mag wel eigen commentaar of een verduidelijking worden toegevoegd. Houd er ook rekening mee dat een persmedium vooraf voorbehoud kan maken, dan mag er niks worden overgenomen.

Reportage-exceptie

Een andere relevante uitzondering is de reportage-exceptie. Deze uitzondering is er omdat het mogelijk moet zijn om bij actuele gebeurtenissen snel te berichten. En dan is er geen tijd om eerst allerlei toestemmingen te vragen. Hierdoor mogen bepaalde auteursrechtelijk beschermde werken toevallig of kort in beeld komen bij reportages van actuele gebeurtenissen, ook zonder toestemming. Dat mag zowel bij televisiereportages als bij radioreportages, filmreportages en fotoreportages. De overname moet voldoende gerechtvaardigd zijn en er mag niet onnodig veel worden overgenomen.

Citaatexceptie

Het is toegestaan om andere openbaar gemaakte werken te citeren. Je moet dan wel de naam van de maker en de bron vermelden. Omdat de citaatexceptie het auteursrecht niet mag uithollen – anders zou je gewoon volledige stukken of boeken kunnen “citeren” –, gelden er aanvullende eisen. Je mag bijvoorbeeld niet meer overnemen dan nodig is om je doel te bereiken, het citaat moet maatschappelijk geoorloofd zijn en je moet de persoonlijkheidsrechten van de maker respecteren. Niet alleen woorden kunnen worden geciteerd, maar ook afbeeldingen of foto’s. Het is belangrijk om voorzichtig om te springen met geciteerde foto’s, want vaak levert dit problemen op en krijg je alsnog een inbreukbrief in de bus.

Juridisch advies bij het starten van een nieuwswebsite

Hierboven zijn er slechts een beperkt aantal uitzonderingen op het auteursrecht weergegeven. Er zijn nog talloze andere uitzonderingen mogelijk. Er is bijvoorbeeld niet alleen de parodie-exceptie, maar ook het recht om privékopieën of thuiskopieën te maken en de incidentele exceptie. Hoe dan ook is het altijd belangrijk om heel voorzichtig om te gaan met deze uitzonderingen, want er zijn veel voorwaarden aan verbonden. Tegelijkertijd zijn er ook heel wat andere zaken om aan te denken, bijvoorbeeld als je cookies op je website plaatst, Google Analytics gebruikt of lezers een betalend abonnement aanbiedt. Daarom raden we aan om vooraf je plannen te bespreken met een van onze juristen. Plan vandaag nog een gratis intakegesprek in en voorkom juridische problemen.