De reflexwerking: het consumentenrecht voor kleine bedrijven

De wetgever vindt dat consumenten extra bescherming verdienen wanneer ze goederen of diensten bestellen bij bedrijven. Ze hebben dan bijvoorbeeld recht op de wettelijke garantie of hebben een herroepingsrecht als ze online spullen kopen. Daarnaast kunnen consumenten een beroep doen op de zwarte en de grijze lijst, waardoor bepaalde bedingen in de algemene voorwaarden ongeldig zijn of waardoor er wordt vermoed dat ze onredelijk bezwarend zijn. Dit geldt in principe niet voor bedrijven, maar voor sommige bedrijven maakt men al eens een uitzondering. Dit wordt dan de reflexwerking genoemd.

Reflexwerking voor kleine ondernemingen

De reflexwerking wordt ook wel eens het consumentenrecht voor (kleine) bedrijven genoemd. Kleine ondernemers worden dan bijvoorbeeld ook beschermd tegen onredelijke bedingen die in de algemene voorwaarden zijn opgenomen. Nochtans legt de wetgeving een grote verantwoordelijkheid in de schoenen van ondernemers: ze moeten de algemene voorwaarden goed lezen en moeten zelf beslissen of ze er al dan niet mee akkoord gaan. Maar de reflexwerking vormt hier dus een uitzondering op en biedt extra bescherming.

Situaties waarbij er weinig verschil is met een consument

Dat kleine bedrijven alsnog een beroep kunnen doen op het consumentenrecht is niet onlogisch. Een kleine ondernemer die bijvoorbeeld fulltime werkt voor een werkgever en die daarnaast ook een bescheiden webshop runt, heeft niet per se meer kennis van zaken dan een consument. Hetzelfde geldt bijvoorbeeld voor een kapper aan huis. Deze kleinschalige ondernemers kunnen niet vergeleken worden met grote concerns en bedrijven die juridische afdelingen hebben die overeenkomsten helemaal uitspitten en die bovendien ook een sterkere onderhandelingspositie hebben. Daarom accepteert de rechtspraak dat kleine bedrijven in sommige gevallen toch een beroep kunnen doen op het consumentenrecht.

Daarvoor geldt wel dat de overeenkomst niet tot de normale activiteit van de ondernemer mag behoren. Neem bijvoorbeeld een kapper die een overeenkomst aangaat met een internetprovider. Die overeenkomst hangt dan helemaal niet samen met de normale activiteiten van de kaper. Eigenlijk valt de kapper hier niet te onderscheiden van een consument. Hij zal een beroep kunnen doen op de reflexwerking. Wanneer een webshop-ondernemer echter een hostingdienst inschakelt, is dit voor hem een normale activiteit. Hij zal dan minder eenvoudig een beroep kunnen doen op de reflexwerking.

De reflexwerking inroepen is niet altijd mogelijk

De reflexwerking geldt niet alleen met betrekking tot de zwarte en de grijze lijst van bedingen, maar bijvoorbeeld ook als het gaat om oneerlijke handelspraktijken. In andere gevallen is het een stuk lastiger om een beroep te doen op de reflexwerking. Dat is bijvoorbeeld het geval voor de colportagewet. Deze wet moet consumenten beschermen tegen agressieve verkoopmethoden. Wanneer de reflexwerking niet kan worden ingeroepen, hebben benadeelde bedrijven uiteraard nog andere mogelijkheden om op te treden. Denk dan bijvoorbeeld aan de wilsgebreken, wanprestatie, onrechtmatige daad of misbruik van omstandigheden.

Heb je nog vragen over de reflexwerking of wil je op basis hiervan een beding in de algemene voorwaarden aanvechten? Spreek er dan over met een van onze experts. Neem nu contact met ons op voor meer informatie.