Informatie waaruit gevoelige gegevens kunnen worden afgeleid, is ook gevoelig

De verwerking van bijzondere persoonsgegevens is aan strenge regels onderhevig. Recent heeft het Europees Hof van Justitie zich uitgesproken over gegevens waaruit indirect bijzondere persoonsgegevens kunnen worden afgeleid, zoals de seksuele geaardheid van een persoon. Het bewijst dat je maar beter heel goed kan nadenken over welke vragen je al dan niet stelt.

Vragen naar de naam van de echtgenoot of de samenwonende partner

In deze zaak (ECLI:EU:C:2022:601) was er sprake van een geschil tussen de directeur van een instelling die overheidsmiddelen ontvangt en de Litouwse hoofdcommissie ethiek. Het ging er vooral om dat de directeur bepaalde persoonsgebonden informatie over de echtgenoot niet wilde delen. Deze gegevens worden in Litouwen onder andere gevraagd om corruptie en belangenvermenging te voorkomen. De zaak kwam bij de Litouwse rechter terecht die hierover een aantal vragen stelde aan het Europees Hof van Justitie.

Naam van echtgenoot of partner is een gevoelig gegeven

Het Europees Hof van Justitie heeft nu aangegeven dat het Europees recht zich verzet tegen de openbaarmaking van naamsgebonden gegevens van de echtgenoot, de samenwonende partner of de verwanten. Het Hof erkent dat het algemeen belang soms kan primeren op bijvoorbeeld het recht op de eerbiediging van het privéleven, maar het vindt dat de Litouwse regelgeving te ver gaat. Zo zou men de doelstellingen ook kunnen bereiken zonder dergelijke vragen te stellen.

Volgens het Europees Hof is het vragen om dergelijke informatie om verschillende redenen problematisch. Een groot probleem is dat het bekendmaken van de naam van de samenwonende partner of de echtgenoot in feite gelijkstaat aan het indirect vragen naar de seksuele geaardheid van een persoon. Op basis van de naamsgebonden gegevens kan in veel gevallen het geslacht van de echtgenoot of de samenwonende partner worden achterhaald. Het gaat hier om zogeheten gevoelige persoonsgegevens of bijzondere categorieën van persoonsgegevens.

Strenge regels voor gevoelige persoonsgegevens

Niet alleen de seksuele geaardheid van een persoon valt onder de gevoelige gegevens, maar bijvoorbeeld ook iemands godsdienst of gezondheid. Gevoelige gegevens worden door de wet extra beschermd. In beginsel is het verboden om dergelijke gevoelige persoonsgegevens te verwerken. Dit kan enkel als er in de wet een uitzondering is gemaakt.

In de AVG zijn er tien uitzonderingen opgenomen. Het gaat er bijvoorbeeld om dat de betrokkene uitdrukkelijk toestemming heeft gegeven. Tevens is er een uitzondering voor de situatie waarbij de betrokkene de gegevens zelf doelbewust openbaar heeft gemaakt. Ook voor de noodzakelijke verwerking in het kader van het arbeidsrecht is er een uitzondering. Zo kan een werkgever bijvoorbeeld rekening houden met het geloof van een werknemer om extra pauzes toe te kennen tijdens de ramadan. Dit komt het welzijn van de werknemer ten goede.

Het Europees Hof van Justitie heeft nu verduidelijkt dat niet alleen de gegevens die rechtstreeks gevoelig zijn in principe niet mogen worden verwerkt, maar ook de gegevens waaruit indirect gevoelige persoonsgegevens kunnen worden afgeleid. Een ander voorbeeld is het vragen of iemand de heilige stad Mekka heeft bezocht. Het antwoord op deze vraag is op zich geen gevoelig persoonsgegeven. Omdat de Saoedische regering echter enkel moslims de heilige stad laat bezoeken, kan iemands geloofsovertuiging hieruit worden afgeleid. Daarom is het toch een gevoelig persoonsgegeven.