Cosmeticaketen discrimineert met make-upvoorschriften voor vrouwen

Een werkgever mag bepaalde voorschriften opleggen aan werknemers, bijvoorbeeld wat de klederdracht betreft. Het komt wel vaker voor dat er daarbij andere regels gelden voor mannen dan voor vrouwen. Zo moeten stewards zich anders kleden dan stewardessen. Zo’n onderscheid kan worden gemaakt, maar er moet wel heel voorzichtig mee worden omgesprongen. Dat bewijst een recente uitspraak van het College voor de Rechten van de Mens ten aanzien van make-upverplichtingen bij de cosmeticaketen Rituals (oordeelnummer 2022-101).

Enkel vrouwelijke medewerkers dienen make-up te dragen bij Rituals

Bij de Nederlandse cosmeticaketen Rituals dienden winkelmedewerkers zich aan de interne Styling Standards te houden. Het gaat om voorschriften met betrekking tot de klederdracht, sieraden, geurtjes, tatoeages en dergelijke meer. Veel van deze regels gelden zowel voor de mannelijke als voor de vrouwelijke medewerkers. Ten aanzien van de vrouwelijke medewerkers waren er wel extra voorschriften. Zo werden vrouwen verplicht om make-up te dragen op hun ogen, lippen en nagels. Rituals controleert hier ook heel actief op bij het begin van de werkdag. Als de make-up niet naar behoren wordt bevonden, wordt verlangd dat de medewerker alsnog andere make-up aanbrengt.

Hierdoor worden vrouwelijke winkelbedienden zwaarder belast dan hun mannelijke collega’s, want voor mannen geldt zo’n verplichting niet. Zij mogen wel vrijwillig make-up dragen. Een ex-medewerker die van 2019 tot 2021 een oproepovereenkomst had bij de cosmeticaketen vond dit discriminerend.

Het staat een werkgever in ieder geval vrij om voorschriften op te stellen over bijvoorbeeld de klederdracht, make-up en zichtbare tatoeages. Deze vrijheid wordt echter begrensd door het verbod op discriminatie. Hierdoor mag een werkgever niet zomaar een onderscheid maken tussen mannen en vrouwen die een gelijke functie onder gelijke omstandigheden uitoefenen. Het College voor de Rechten van de Mens deed een uitspraak over de regels bij Rituals.

Beoordeling door het College voor de Rechten van de Mens

In eerdere oordelen met betrekking tot kledingvoorschriften hield het College voor de Rechten van de Mens er al rekening mee dat dergelijke voorschriften buiten het bereik van de discriminatiewetgeving kunnen vallen als ze functioneel en noodzakelijk zijn én als ze vrouwen de toegang tot de arbeidsmarkt niet belemmeren. Volgens het College kan deze redenering ook hier, zij het in een aangepaste vorm, worden toegepast. Dit wil zeggen dat het College ook rekening houdt met de noodzakelijkheid voor het deugdelijk uitoefenen van de functie, met de geldende maatschappelijke opvattingen, met de aard van de organisatie, met de functie van de werknemer en met de klantenkring van de onderneming.

Wat de noodzakelijkheid betreft, oordeelt het College dat het dragen van make-up niet strikt noodzakelijk is voor de functie van een winkelbediende. Een vrouw zonder make-up kan ook perfect make-up verkopen en advies uitbrengen. Meer zelfs: mannen zonder make-up brengen reeds in de cosmeticaketen make-upadvies uit aan voornamelijk vrouwen. Als deze mannen dat kunnen, kunnen vrouwen zonder make-up dat ook. Het College houdt er wel rekening mee dat het binnen de geldende opvattingen past dat vrouwen vaker make-up dragen dan mannen. En gelet op de vooral vrouwelijke klantenkring van de cosmeticaketen begrijpt het College dat net aan vrouwen wordt gevraagd om reclame te maken voor make-up door het zelf te dragen.

Toch ziet het College nog een extra probleem: in de winkels heeft men slechts een beperkt assortiment van make-upproducten, waardoor het winkelpersoneel overwegend andere producten verkoopt. Het gaat dan bijvoorbeeld om geurstokken, geurkaarsen en doucheproducten. Dit in combinatie met het feit dat de make-up niet noodzakelijk is, zorgt ervoor dat het College oordeelt dat het gaat om een verboden vorm van onderscheid op grond van geslacht.

Juridisch advies bij kleding- en make-upvoorschriften

Hoewel de uitspraak van het College in principe niet bindend is, wordt de uitspraak in de meeste gevallen wel opgevolgd. Door de goede juridische onderbouwing is het aannemelijk dat een rechter de uitspraak zou overnemen. Daarom is het ook voor andere bedrijven belangrijk om rekening te houden met deze uitspraak, of toch als het om soortgelijke omstandigheden gaat.

Wil jij kleding- of make-upvoorschriften invoeren en daarbij een onderscheid maken tussen mannen en vrouwen? Dan raden we aan om er voorafgaand over te spreken met een jurist of een advocaat. Zo voorkom je dat je achteraf voor nare verrassingen komt te staan.