Beoordeling schijnzelfstandigheid en de inbedding in de onderneming

Veel bedrijven doen een beroep op freelancers. Voor ondernemingen is dat interessanter dan personeel in dienst nemen, maar de bescherming van een zzp’er is wel minder ruim dan die van een werknemer in loondienst. Daarom wil het kabinet strenger toezien op onder meer schijnzelfstandigheid, waarbij iemand eigenlijk een werknemer is en geen ondernemer. Door schijnzelfstandigheid loopt de staat belastinginkomsten mis, ook dat is een reden om in te grijpen. En daarenboven worden in sommige sectoren medewerkers in loondienst door zzp’ers verdrongen. Het hoeft dus niet te verbazen dat het kabinet wil ingrijpen. Belangrijk hierbij is het begrip «inbedding». Dit begrip zal er namelijk voor zorgen dat een deel van de zzp’ers die nu op freelancebasis werken dat in de toekomst niet meer zullen kunnen doen.

Wat is inbedding?

Inbedding gaat over de mate waarin iemand is ingebed in een organisatie, dus een onderdeel is geworden van die organisatie. Een zzp’er die slechts incidenteel eens een klus uitvoert voor een bedrijf is uiteraard niet ingebed in het bedrijf. Dat kan ook een langere klus zijn, bijvoorbeeld wanneer een zzp’er gedurende een half jaar opknapwerken uitvoert in het kantoorgebouw. Wie daarentegen al jaren als zzp’er in het bedrijf aan de slag is, daarbij de communicatiestijl van het bedrijf aanhoudt en opereert onder de verantwoordelijkheid van het bedrijf, is wel ingebed. Hij zal in de toekomst wellicht niet langer als zzp’er kunnen blijven werken voor het bedrijf.

Mate van inbedding is niet het enige criterium

De twee aangehaalde voorbeelden zijn uitersten, daartussen zit nog een ruime grijze zone. Waar de grenzen exact liggen, moet nog nader worden ingevuld. Daarbij zal ook de jurisprudentie een rol spelen. Het begrip inbedding komt naast een andere eis te staan, die van het ontbreken van een gezagsverhouding. Ook dit is door de jurisprudentie ingekleurd. Het gaat erom dat een zzp’er een zelfstandige is die wel enig gezag van zijn opdrachtgever moet dulden, maar die tegelijkertijd ook veel vrijheid geniet. Hij kan bijvoorbeeld zelf kiezen hoe hij zijn werk uitvoert en wanneer hij werkt, hoewel ook dit per geval kan verschillen.

In de praktijk zal men met drie factoren rekening houden om te bepalen of iemand een zzp’er of een schijnzelfstandige is: de mate van zelfstandig ondernemerschap binnen de arbeidsrelatie, de mate waarin er instructies worden gegeven en er toezicht is op het werk en de mate waarin het werk organisatorisch is ingebed. De inbedding is dus een extra criterium dat de vorige twee criteria aanvult, maar niet vervangt.

Het zijn overigens niet de enige maatregelen die het kabinet treft om het onrechtmatig inschakelen van zzp’ers aan te pakken. Zo wil het bijvoorbeeld een minimumtarief invoeren om uitbuiting tegen te gaan. Zelfstandigen zullen ook meer mogelijkheden krijgen om collectief te onderhandelen.

Kritiek op de plannen van het kabinet

De reacties op de plannen van het kabinet zijn behoorlijk kritisch. Vooral bij de groep zzp’ers die niet in loondienst willen werken en die daar nu toe zullen worden gedwongen, leeft duidelijk onvrede. Veel zzp-organisaties zijn voorstander van een Belgisch model, waarbij de vrije wil van de partijen heel belangrijk is.

Indien je vragen hebt over het inschakelen van zzp’ers kan je altijd terecht bij MKBrecht.nl. Wij beoordelen de situatie en komen met een passend advies. Ook het opstellen van een zzp-contract of een inhuurovereenkomst kan een kwalificatie als schijnzelfstandige helpen te voorkomen. Wij helpen je snel verder.