Hoe ver gaat de herplaatsingsverplichting bij internationale concerns?

Bij bijna elk ontslag is het onderzoeken van de herplaatsingsmogelijkheden een voorwaarde. Enkel wanneer herplaatsing in een andere passende functie niet mogelijk is binnen een redelijke termijn, al dan niet met scholing, of indien dat niet redelijk is, kan het ontslag volgen. Bij internationale concerns stelt men zich echter al langer de vraag hoe ver die herplaatsingsverplichting gaat.

Problematiek van herplaatsingsverplichting bij internationale concerns

Er zijn verschillende redenen waarom een verregaande herplaatsingsverplichting niet wenselijk is. In de eerste plaats stuit zoiets tegen juridische grenzen. Daarover is intussen al de nodige inkt gevloeid en ook het Gerechtshof Den Haag oordeelde eerder al dat het niet juridisch afdwingbaar is om een te herplaatsen werknemer voorrang te laten krijgen op het werving- en selectieproces van dochterondernemingen.

Maar daarnaast treden er al even snel praktische problemen op. Indien een medewerker van een Pizza Hut in Amsterdam op het randje van ontslag staat, zou men moeten onderzoeken of er in de 776 andere restaurants misschien nog één plaatsje vrij is. Bij elk ontslag rust er dan wel een heel uitgebreide bewijslast op de onderneming. En het is dan nog maar de vraag of dat wel redelijk is.

Geografische beperking van de herplaatsingsverplichting?

Binnen het wetgevend kader is er alvast niets dat erop wijst dat de herplaatsingsplicht in concernverband geografisch beperkt zou zijn. Wel heeft de rechtspraak eerder al een aantal uitspraken gedaan.

Bij het opdoeken van Bombardier Aerospace NL B.V. kwamen zeventig werknemers van de vestiging in Schiphol nog op straat te staan. Toen oordeelde de kantonrechter te Amsterdam nog dat er niet was voldaan aan de herplaatsingsverplichting, terwijl de andere dichtstbij gelegen vestigingen zich in Nice of Londen bevonden. Het feit dat het bij Bombardier Aerospace NL B.V. om werkzaamheden met een internationaal karakter ging, werd door de kantonrechter onderstreept. Een gelijkaardige beslissing volgde later ook bij Honeywell Aerospace B.V., een andere internationale speler in de luchtvaartsector.

In een andere zaak ging de kantonrechter te Amsterdam wel akkoord met een geografische beperking van de herplaatsingsverplichting. In dit geval had Atlas Copco Nederland B.V., marktleider op gebied van gascompressoren, wel degelijk onderzocht of herplaatsing mogelijk was maar had het meteen ook geconcludeerd dat de afstand tot de woonplaats zo groot was dat die afstand niet in redelijkheid dagelijks af te leggen is.

Steeds nagaan reikwijdte herplaatsingsverplichting

Het uitgangspunt lijkt dan ook te zijn dat een concern-breed herplaatsingsonderzoek noodzakelijk is en dat afstand geen rol speelt wanneer de tewerkstelling een internationaal karakter draagt. Echter kan de bereidheid van de werknemer en het beperkt internationaal karakter van de tewerkstelling het concern-breed herplaatsingsonderzoek toch tot een kleinere schaal beperken. Ten slotte spelen ook andere relevante factoren een rol, denk bijvoorbeeld aan de omvang van de concern, de mate van verwevenheid tussen de verschillende vennootschappen en de economische factoren.

Het mag duidelijk zijn dat de werkgever steeds een individuele benadering moet hanteren. Indien de werknemer bereid is om in het buitenland aan de slag te gaan, is het dan ook aangeraden om dat te onderzoeken. Maar dat hoeft zeker niet verder te gaan dan het aanbieden van één passende functie. Weet bovenal dat er enkel een inspanningsverplichting en geen resultaatsverplichting op de schouders van de werkgever rust, zoals ook de Hoge Raad dat op 18 januari jl. nog onderstreepte.

Laat bij elk ontslag nagaan hoe ver de herplaatsingsverplichting al dan niet strekt. Onze expert ontslagrecht informeert je graag. Bel MKBrecht.nl en vraag om advies.