Stelselmatig negatief gedrag op de werkvloer: reden voor ontslag?

In veel werkomgevingen komt het voor: een werknemer die regelmatig onaardig spreekt over collega’s, vaak tegen andere collega’s, en die ook nog eens kritiek uit op het management. Het kan de sfeer in het bedrijf aardig bekoelen en de relaties op het werk verstoren, zeker als de kritiek ongezouten wordt geuit. Maar hoe ver reikt de grens van het toelaatbare? Wanneer is dit gedrag dermate verwijtbaar dat een ontslag gerechtvaardigd is? Dat is een vraag die recent in de Rechtbank Oost-Brabant werd gesteld (ECLI:NL:RBOBR:2024:5082).

Geldige reden voor ontslag

In een recente zaak oordeelde de kantonrechter dat een arbeidsovereenkomst mocht worden ontbonden wegens stelselmatig negatief gedrag op de werkvloer. Hierbij werd echter vastgesteld dat het gedrag niet zodanig ernstig verwijtbaar was dat de werknemer geen transitievergoeding hoeft te krijgen. Dit wil zeggen dat het ontslag de werkgever nog altijd flink wat zal kosten. De uitspraak biedt inzicht in de grenzen van negatief gedrag op de werkvloer en de mogelijke gevolgen van een dergelijk ontslag. Het is dan ook relevant voor alle werkgevers die met dergelijke situaties te maken krijgen.

Wat speelde er in deze ontslagzaak?

In de genoemde zaak werd een werkneemster ontslagen omdat zij herhaaldelijk negatief sprak over haar collega’s en leidinggevenden. Ze uitte ook pittige kritiek op de bedrijfsvoering. Ondanks meerdere waarschuwingen en een poging tot mediation, weigerde de werkneemster haar houding te veranderen. De werkgever verzocht om ontbinding van de arbeidsovereenkomst op grond van verwijtbaar handelen. De rechter oordeelde dat het gedrag van de werkneemster weliswaar verwijtbaar was, maar niet ernstig verwijtbaar. De kritiek kwam namelijk voort uit ongenoegen over het functioneren van anderen en de bedrijfsvoering. Het was niet bedoeld om anderen moedwillig te kwetsen. De werkneemster behield hierdoor het recht op een transitievergoeding.

Wanneer kan negatief gedrag tot ontslag leiden?

Ontslag wegens negatief gedrag of negatieve communicatie over en jegens collega’s wordt niet zomaar geaccepteerd. Er zijn een aantal factoren waarmee de rechter rekening zal houden en die het ontslag kunnen rechtvaardigen. Zo dient het meestal te gaan om herhaaldelijk gedrag dat leidt tot een onveilige of onaangename werkomgeving.

Een werknemer moet over het algemeen ook eerst de kans krijgen om zijn of haar gedrag te verbeteren. Als waarschuwingen zonder gevolg blijven, kan dit een reden zijn voor ontslag. Het gedrag moet bovendien aantoonbaar de werksfeer of de samenwerking beïnvloeden. In deze zaak hadden collega’s aangegeven zich onveilig en angstig te voelen door de opmerkingen van de werkneemster. Wanneer een werkgever stappen onderneemt, zoals het aanbieden van mediation, en de werknemer hier niet aan meewerkt, kan dit meespelen in het oordeel van de rechter. Tot slot speelt ook de intentie een rol, hoewel dit altijd moeilijk aan te tonen is. Als blijkt dat de werknemer anderen moedwillig schade wil toebrengen, weegt dit zwaarder mee. In deze zaak oordeelde de rechter dat er geen opzet tot kwetsen was, dat alles louter voortvloeide uit onvrede met de manier van functioneren.

Elke zaak is met andere woorden uniek en kan tot een andere uitkomst leiden. Wanneer het gedrag aanleiding kan zijn voor een eventuele beëindiging van de arbeidsovereenkomst, is het dan ook verstandig om juridisch advies in te winnen. Een arbeidsrechtadvocaat zal in deze situaties ondersteuning bieden en adviseren over de beste aanpak.