AI en auteursrecht: wie is de contenteigenaar?

Kunstmatige intelligentie heeft de creatieve wereld op zijn kop gezet. De concurrentie is toegenomen en de nieuwe tools maken het leven van de creatieve professional eenvoudiger. Van razendsnel gegenereerde afbeeldingen tot gedetailleerde teksten en muziekstukken, AI maakt het allemaal. Maar wie is eigenlijk de eigenaar van deze AI-gecreëerde werken? Mag u ze zomaar gebruiken of verkopen? En hoe voorkomt u juridische problemen bij het in een professionele context inzetten van AI? Dat en meer leggen wij voor u uit.

Voorwaarden voor auteursrechtelijke bescherming

Of er op een AI-gegenereerd werk al dan niet auteursrecht rust, is afhankelijk van een aantal factoren. Opdat er sprake zou zijn van auteursrecht moet er sowieso een voldoende grote scheppende menselijke factor zijn. Er moet dus voldoende creativiteit aan de dag zijn gelegd en dat strookt niet met generatieve AI-tools. Toch wil dit niet zeggen dat er geen auteursrecht op het resultaat zal rusten. Dit moet echt geval per geval worden bekeken.

Om van een auteursrechtelijk beschermd werk te kunnen spreken, moet er in de eerste plaats sprake zijn van een werk. Dit kan bijvoorbeeld een kunstwerk zijn of een werk in de letterkunde, zoals een blog of een gedicht. Er moet ook menselijke intellectuele inspanning of arbeid zijn geleverd. Daarnaast moeten er originele en creatieve keuzes zijn gemaakt. Samengevat: een mens moet creatieve keuzes hebben gemaakt die ook in het eindresultaat zichtbaar zijn. Dit is de zogeheten creativiteitsdrempel.

De rol van de prompt

Het is met andere woorden zo dat de inhoud van de prompt een belangrijke rol speelt. Bij een prompt van slechts enkele woorden zal het eindresultaat wellicht niet auteursrechtelijk beschermd zijn. Bij complexe prompts waarbij reeds creatief is nagedacht over wat de AI zal genereren, is dit wellicht weer anders. De mate van menselijke inmenging en creativiteit is dan groter. Dus: des te specifieker en creatiever de prompt is, hoe groter de kans is dat het gegenereerde resultaat auteursrechtelijke bescherming zal genieten.

Bewerking en menselijke inmenging

Toch stopt het daar nog niet. Na het invoeren van de prompt is het eindresultaat niet altijd wat men wenst. Men moet dan nog bijsturen, bijvoorbeeld met nieuwe prompts of door zelf het een en ander aan te passen. Ook dit zorgt ervoor dat de kans toeneemt dat men auteursrecht heeft op het eindresultaat. Een slechte prompt in combinatie met nog veel creatief nabewerkingswerk kan dus toch resulteren in auteursrechtelijke bescherming. Dit geldt zowel bij het gebruik van generatieve AI voor afbeeldingen als voor video’s, teksten en andere creatieve werken.

Risico‘s en goede afspraken

Met AI is het dus wel degelijk mogelijk om auteursrechtelijk beschermde werken te maken. Dit zal echter geval per geval moeten worden bekeken. Tegelijkertijd is het belangrijk om te weten dat AI soms ongemerkt een inbreuk maakt op het auteursrecht zelf, omdat het leert van anderen hun creatieve scheppingen en het daar mogelijk delen van overneemt. Dit is iets om altijd heel beducht mee om te gaan. Gebruikt u met andere woorden AI voor opdrachtgevers? Dan is het belangrijk om goede afspraken te maken. Deze afspraken zullen dan niet alleen betrekking hebben op de auteursrechtoverdracht, maar bijvoorbeeld ook op aansprakelijkheid. Vergeet tot slot niet dat u, bij discussies over het al dan niet beschikken over auteursrecht, zult moeten bewijzen dat er een scheppende activiteit aan te pas is gekomen. Daarom is het een goed idee om de prompts en de tussenresultaten te bewaren.

Juridische vragen over AI?

De wetgeving rondom AI en auteursrecht is complex en het een en ander evolueert ook erg snel. Ondernemers die AI inzetten in hun bedrijfsvoering doen er verstandig aan om zich juridisch goed te laten adviseren. Of u nu afspraken wilt maken over het gebruik van AI-gegenereerde content, de aansprakelijkheid wilt beperken of wilt weten hoe u uw eigen werk het beste beschermt: onze experts helpen u graag. Neem contact op met MKBrecht.nl voor advies op maat en voorkom juridische verrassingen.