De behandelingsovereenkomst en de rechten en plichten van de patiënt

Wanneer een patiënt een behandelrelatie aangaat met een arts komt er een behandelingsovereenkomst tot stand. Normaal gesproken kunnen contractspartijen vrijelijk de inhoud van een overeenkomst bepalen. Contractsvrijheid is ook bij een behandelingsovereenkomst het uitgangspunt. Toch moet er ook rekening worden gehouden met een aantal rechten en plichten die de patiënt heeft. De rechten en plichten van een patiënt zijn opgenomen in de WGBO (Wet inzake de geneeskundige behandelingsovereenkomst). Onze expert gezondheidsrecht licht het een en ander toe.

Behandelingsovereenkomst en de bepalingen van de WGBO

De WGBO heeft de contractsvrijheid voor de arts beperkt door de patiënt bepaalde rechten toe te kennen. Hiervan kan enkel worden afgeweken als deze afwijking in het voordeel van de patiënt is. Zo schrijft de WGBO bijvoorbeeld voor dat een patiënt zomaar, zonder een goede reden, een behandelingsovereenkomst kan beëindigen. De arts heeft dit recht niet. Hiervan kan niet worden afgeweken. De WGBO bevat ook nog andere bepalingen, bijvoorbeeld omtrent de kwaliteit van de zorgverlening.

Recht op informatie

Volgens de WGBO heeft de patiënt recht op duidelijke informatie over alle behandelingen, zijn gezondheidstoestand en de onderzoeken. De patiënt mag bijvoorbeeld het medisch dossier inzien en daarvan een kopie vragen. Als de patiënt merkt dat er een fout in het medisch dossier staat, heeft de patiënt het recht dat deze fout wordt gecorrigeerd. Bij een vraag om het medisch dossier in te zien, moet de arts zo snel mogelijk inzage geven. Dit moet in elk geval binnen een maand gebeuren. In sommige gevallen mag de arts dit weigeren, bijvoorbeeld wanneer er in het dossier ook gegevens over anderen staan en de privacy van anderen kan worden geschaad.

Vernietiging van het medisch dossier

De patiënt mag een eigen verklaring aan het medisch dossier laten toevoegen en heeft het recht om te vragen om de vernietiging van een deel van het medisch dossier. In de regel dient de arts binnen een maand na deze vraag over te gaan tot de vernietiging. In sommige gevallen mag de arts dit echter weigeren, bijvoorbeeld als de informatie erg belangrijk is voor anderen. Dit kan het geval zijn bij informatie over erfelijke ziekten. Dergelijke informatie is namelijk erg belangrijk voor nabestaanden.

Andere rechten van de patiënt

Verder heeft de patiënt recht op overleg. De arts kan dus niet zomaar beslissen over de behandeling, hierover dient eerst overleg plaats te vinden. De arts kan wel een behandeling voorstellen, maar de patiënt heeft het recht om dit voorstel af te wijzen. Ook mag de patiënt vragen om geen informatie te krijgen. Patiënten hebben bovendien recht op een second opinion en hebben recht op privacy. Hieronder valt onder meer het beroepsgeheim.

Plichten van de patiënt

Patiënten hebben niet alleen rechten, maar ook plichten. Zo heeft de patiënt de verplichting om zo goed als mogelijk mee te werken aan de behandeling. Verder moet de patiënt de arts goed informeren. De belangrijkste verplichting van de patiënt is een betaalverplichting. De patiënt is verplicht om de hulpverlener of de zorginstelling te betalen.