Opgelet: een overeenkomst is meer dan haar benaming

Het is niet omdat je een muis een olifant noemt, dat het ook effectief een zestonner is. Hetzelfde geldt voor jouw contracten. Noem je het een koopovereenkomst maar gaat het eigenlijk om huur? Dan zal de rechter het ook als een huurovereenkomst beschouwen en alle relevante wettelijke regels erop toepassen. De gevolgen van zo’n herkwalificatie zijn vaak niet min. Dat bewijzen ook onderstaande voorbeelden.

Herkwalificatie als onzakelijke lening

Het meest bekende voorbeeld is misschien nog wel deze van de onzakelijke lening. Bij een klassieke geldlening vormt de verplichting om het bedrag inclusief een bepaalde rente terug te betalen, een belangrijk kenmerk. Een lening met een beperkte rente aan de eigen vennootschap, kan civielrechtelijk nog steeds als een geldleningsovereenkomst worden aanzien.

Op fiscaalrechtelijk vlak zal men het mogelijks herkwalificeren als een onzakelijke lening: er wordt niet gesproken van het verschaffen van vreemd vermogen, maar van eigen vermogen. Dit heeft verregaande gevolgen voor onder andere de fiscale winstbepaling en de fiscale aftrekbaarheid.

Overeenkomst van opdracht wordt arbeidsovereenkomst

Waar bovenstaand voorbeeld vooral een fiscale kwestie betreft, zijn er ook ingrijpendere voorbeelden mogelijk. Onder andere de dunne lijn tussen de overeenkomst van opdracht en de arbeidsovereenkomst vormt daar een voorbeeld van. Om van een zelfstandige verhouding te kunnen spreken, moet er aan een groot aantal vereisten zijn voldaan. Het ontbreken van één of meerdere van die bestanddelen, kan in een herkwalificatie als arbeidsovereenkomst resulteren. Denk bijvoorbeeld aan het aanwezig zijn van een gezagsverhouding, het feit dat de zzp’er verlof moet aanvragen of het ontbreken van een uurtje factuurtje.

De gevolgen van zo’n herkwalificatie? De werknemer kan op extra rechten rekenen, terwijl een overvloed aan sociaalrechtelijke regels in voege treden.

Van franchiseovereenkomst naar arbeidsovereenkomst

Tot op heden is de franchiseovereenkomst niet wettelijk geregeld, maar voor een aantal andere overeenkomsten is dit wel het geval. In de praktijk blijkt de wetgever vaak over te gaan tot een herkwalificatie van de franchiseovereenkomst. De grens tussen een zelfstandige rijinstructeur die via een franchiseovereenkomst werkt en een arbeidsovereenkomst is dan ook heel subtiel. In het verleden vond de rechter ook al hetzelfde van een fysiotherapeut en een ijsverkoper. Toch hoeft een herkwalificatie van de overeenkomst nog niet automatisch in een arbeidsovereenkomst te resulteren. Een kachelverkoper werd bijvoorbeeld al eens als een handelsagent aanzien.

Het gevolg? De strenge regels van pakweg de Arbowet treden in werking, zelfs wanneer de ‘franchiseovereenkomst’ ze nadrukkelijk uitsluit. Van die regels kan je immers niet zomaar afwijken.

Sluit je wel de juiste overeenkomst?

De lijn tussen de verschillende overeenkomsten is vaak flinterdun. Vooral bij een overeenkomst van opdracht en een franchiseovereenkomst is dit het geval. Vaak voel je ook zelf aan dat je op een wankel koord aan het balanceren bent. Herkenbaar? Laat de overeenkomst dan minimaal door ons toetsen, opdat we niet alleen de nodige aanpassingen kunnen doen maar jou ook kunnen adviseren. Een extra toetsing door de belastingdienst is eveneens aangewezen als je helemaal zeker hoopt te zijn.