Wat is een auteurscontract?

Creatieve werken, zoals boeken en webteksten, zijn waardevolle intellectuele eigendommen. Wanneer een auteur, illustrator, muzikant of andere maker zijn werk beschikbaar stelt aan een derde partij, is het belangrijk om duidelijke afspraken te maken over het gebruik hiervan en de hieraan verbonden rechten. Dit gebeurt bijvoorbeeld met een auteurscontract. Een goed opgesteld auteurscontract beschermt zowel de maker als de partij die het werk wil exploiteren en voorkomt juridische geschillen.

Wat is een auteurscontract?

Een auteurscontract is een overeenkomst tussen een maker van een werk en een partij die dit werk wil gebruiken, exploiteren of distribueren. Dit contract legt vast onder welke voorwaarden het werk mag worden gebruikt, welke rechten worden overgedragen of in licentie worden gegeven en welke vergoedingen hiertegenover staan.

Erg belangrijk is het onderscheid tussen auteursrechtenoverdracht en het in licentie geven van het werk. Overdracht van auteursrechten betekent dat de maker zijn rechten volledig overdraagt aan een derde partij. De oorspronkelijke auteur heeft dan geen zeggenschap meer over hoe het werk wordt gebruikt en kan hier ook geen verdere inkomsten uit halen. Dit moet altijd expliciet en schriftelijk worden vastgelegd in het contract.

Een licentie geeft een derde partij een minder uitgebreid recht. Het gaat om het recht om het werk onder bepaalde voorwaarden (bijvoorbeeld gedurende een beperkte periode of in een bepaalde regio) te gebruiken, terwijl de auteur zelf de overige rechten behoudt. De licentie kan exclusief (alleen de licentienemer mag het werk gebruiken) zijn of niet-exclusief (meerdere partijen mogen het werk gebruiken).

Een auteurscontract wordt in verschillende sectoren gebruikt. Denk aan een schrijver die zijn manuscript uitgeeft, een copywriter die productbeschrijvingen schrijft, een fotograaf die foto’s levert, een illustrator die afbeeldingen maakt of een grafisch ontwerper die een logo maakt voor een klant. Ook in de software-industrie worden auteurscontracten vaak gebruikt bij de overdracht of licentiëring van codes en applicaties.

Wat staat er in een auteurscontract?

Een goed auteurscontract bevat verschillende essentiële bepalingen die nodig zijn om misverstanden en juridische geschillen te voorkomen. Het gaat bijvoorbeeld over een weergave van de werken die worden overgedragen of gelicentieerd en welke rechten hierbij horen. Waar en hoe mag het werk worden gebruikt? Mag het werk worden bewerkt of aangepast? Mag het worden doorverkocht aan derden? Ook dit zijn zaken die in het auteurscontract moeten worden afgesproken. Denk verder aan afspraken over vergoedingen en betalingen. Er kan bijvoorbeeld sprake zijn van een eenmalige betaling of van een royaltyvergoeding. Verder kunnen ook afspraken worden gemaakt over de duur en beëindiging, de aansprakelijkheid en een naamvermeldingsvereiste.

De opkomst van generatieve AI brengt nieuwe vraagstukken met zich mee op het gebied van auteursrecht en auteurscontracten. Wanneer AI wordt gebruikt om creatieve werken te genereren, kan er onzekerheid bestaan over de auteursrechtelijke bescherming. Een belangrijke factor is de mate van menselijke inmenging: alleen als een mens creatieve keuzes maakt die zichtbaar zijn in het eindresultaat, kan er auteursrecht op rusten. Het is dan ook verstandig om in een auteurscontract expliciet vast te leggen hoe wordt omgegaan met AI-gegenereerde werken.

Niet te verwarren met een uitgeefcontract

Hoewel een auteurscontract en een uitgeefcontract sterk op elkaar lijken en beide termen soms door elkaar worden gebruikt, zijn er belangrijke verschillen en zijn het zeker geen synoniemen. Een uitgeefcontract is in feite een specifieke vorm van een auteurscontract, gericht op de samenwerking tussen een auteur en een uitgever. In een uitgeefcontract staan specifieke bepalingen over de publicatie en distributie van het werk, marketingverplichtingen en winstverdeling. Een auteurscontract is breder en kan voor allerlei creatieve werken en samenwerkingen worden gebruikt, ook buiten de uitgeversbranche.

Waarom een goed auteurscontract essentieel is

Zonder een goed auteurscontract kunnen er talloze problemen ontstaan. Denk aan een opdrachtgever die een werk op een manier gebruikt die de maker nooit heeft gewild of een fotograaf die ontdekt dat zijn foto’s zonder toestemming op een website worden gebruikt. Ook kunnen geschillen ontstaan over vergoedingen of over de duur van de overeenkomst. Door duidelijke afspraken vast te leggen, beschermen zowel makers als afnemers zichzelf en zorgen zij voor een eerlijke samenwerking.

Een auteurscontract opstellen vereist evenwel juridische expertise, vooral wanneer het gaat om ingewikkelde kwesties zoals licenties, royaltyvergoedingen en het gebruik van AI. Een op maat gemaakt contract biedt de beste bescherming en voorkomt toekomstige geschillen. MKBrecht.nl is een betrouwbare partner voor bij het opstellen van een juridisch waterdicht auteurscontract dat voldoet aan de wetgeving en aan de specifieke behoeften. Neem vandaag nog contact op voor deskundig advies en een contract op maat.