Risico’s voor bestuurders in start-ups: juridische tips voor bescherming

Het is eigen aan start-ups dat ze vaak heel innovatieve ideeën hebben. Ze moeten nu eenmaal anders zijn dan de rest, anders beginnen ze er maar beter niet aan. Innovatie betekent echter ook risico’s nemen. Nieuwe ideeën en producten vragen om snelle actie en groei, maar dit gaat vaak ook gepaard met onzekerheden. Deze risico’s kunnen aanzienlijke gevolgen hebben voor bestuurders, vooral als de start-up financieel in zwaar weer terechtkomt.

Wat houdt de bestuurdersaansprakelijkheid precies in?

Bestuurdersaansprakelijkheid betekent dat een bestuurder persoonlijk verantwoordelijk kan worden gehouden voor bepaalde schulden of tekorten van de onderneming, met name in het geval van een faillissement. De wet vereist dat bestuurders hun taak zorgvuldig uitvoeren, zonder onnodig grote risico’s te nemen die de belangen van de vennootschap of haar schuldeisers kunnen schaden. Wanneer bestuurders hier ernstig in tekortschieten, kan dit als onbehoorlijk bestuur worden gezien, met aansprakelijkheid als gevolg. De bestuurder is dan aansprakelijk voor het faillissementstekort. Er moet dan wel sprake zijn van een ernstig verwijt.

Waarom zijn bestuurders van start-ups extra kwetsbaar?

Start-ups hebben vaak beperkte financiële middelen en zijn sterk afhankelijk van externe investeerders om te kunnen groeien. Deze factoren maken dat start-ups snel risico’s moeten nemen en keuzes moeten maken zonder uitgebreide financiële zekerheden. Bestuurders van start-ups moeten daarom vaak al vroeg financiële verplichtingen aangaan waarvan het onzeker is of ze kunnen worden nagekomen. Dit is inherent aan de opstartfase, maar brengt ook een verhoogd risico op bestuurdersaansprakelijkheid met zich mee. De aard van de uitgeoefende activiteiten en de daaruit voortvloeiende risico’s kan dan conflicteren met het inzicht en de zorgvuldigheid die van een behoorlijk bestuurder kan worden verwacht.

Zeker indien achteraf blijkt dat het al vroeg duidelijk had moeten zijn dat de start-up de verplichtingen niet zou kunnen nakomen, kan de bestuurdersaansprakelijkheid in het gedrang komen. Dit geldt ook wanneer de bestuurder veel te lichtvaardig is omgegaan met investeerders of schuldeisers. In zulke gevallen wordt al snel gekeken of er sprake is van onbehoorlijke taakvervulling. Dit houdt in dat de bestuurder in zijn taak is tekortgeschoten en dit op een manier die als onverantwoord en verwijtbaar kan worden beschouwd.

Risico op persoonlijke bestuurdersaansprakelijkheid beperken

Er zijn verschillende zaken die bestuurders van start-ups kunnen doen om de kans op persoonlijke aansprakelijkheid te verkleinen. In de eerste plaats is het belangrijk om beslissingen heel zorgvuldig te nemen. Door te notuleren en verslagen van bestuursvergaderingen te maken, kunnen bestuurders later laten zien dat beslissingen zorgvuldig zijn genomen. Een goed bedrijfsplan met financiële prognoses helpt ook. Dit toont aan dat de bestuurder de kansen en risico’s van de onderneming heeft doordacht. Dit kan helpen om aan te tonen dat beslissingen niet lichtvaardig zijn genomen. Bestuurders moeten daarnaast transparant zijn over de risico’s. (Durf)investeerders moeten begrijpen dat zij mogelijk hun investering verliezen als het niet loopt zoals verwacht. Goede afspraken en duidelijke waarschuwingen kunnen later helpen om de aansprakelijkheid te voorkomen.

Het is daarnaast mogelijk om een bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering af te sluiten. Deze verzekering kan helpen bij het afdekken van de financiële gevolgen van een eventuele aansprakelijkheidsstelling. Ook is het verstandig om bij juridische kwesties tijdig advies in te winnen, vooral bij belangrijke contractuele conflicten. Een advocaat kan helpen om mogelijke risico’s te signaleren en te beperken. Dit zijn allemaal zaken die niet alleen bestuurdersaansprakelijkheid helpen te voorkomen, maar die ook bijdragen aan de levensvatbaarheidskansen van de start-up.