3 oplossingen voor schijnzelfstandigheid

Veel zzp’ers kiezen bewust voor het ondernemerschap om zo meer vrijheid en flexibiliteit te hebben in hun werk. Toch kan die schijn van vrijheid flink bedriegen. Eerder heeft men beslist om strenger te handhaven op schijnzelfstandigheid (via de zogeheten Wet DBA). Dit betekent dat zowel opdrachtgevers als zzp’ers te maken kunnen krijgen met naheffingen en boetes als blijkt dat de samenwerking niet voldoet aan de kenmerken van zelfstandig ondernemerschap. Dit brengt veel onzekerheid met zich mee. Wie denkt een schijnzelfstandige te zijn, heeft gelukkig een aantal opties.

Kenmerken van schijnzelfstandigheid

Schijnzelfstandigheid ontstaat wanneer een opdrachtnemer werkt onder omstandigheden die sterk lijken op loondienst, terwijl hij of zij officieel als zelfstandige wordt ingehuurd. De praktijk is hierbij doorslaggevend, niet de afspraken die op papier staan. Het maakt met andere woorden niet uit wat er in een contract staat, althans niet indien blijkt dat de werksituatie meer lijkt op een dienstverband dan op zelfstandigheid.

Onder meer werken op vaste tijden, weinig zeggenschap over de uitvoering van het werk en een sterke afhankelijkheid van één opdrachtgever zijn factoren die kunnen wijzen op schijnzelfstandigheid. Wanneer de Belastingdienst een arbeidsrelatie beoordeelt, wordt gekeken naar de mate van zelfstandigheid, de manier waarop de werkzaamheden worden verricht en de onderlinge afspraken. Als een zzp’er werkt zoals een werknemer dat zou doen, kan dat ertoe leiden dat de opdrachtgever alsnog premies en loonheffingen moet afdragen.

Opties voor de schijnzelfstandige

Voor zzp’ers die vrezen dat zij in de gevarenzone zitten, zijn er verschillende opties. Sommigen willen het koste wat het kost zelfstandig blijven en moeten dan hun werkwijze aanpassen om te voorkomen dat zij als schijnzelfstandige worden beschouwd. Dit kan betekenen dat zij bewust meer vrijheid in hun werk moeten inbouwen, bijvoorbeeld door zelf hun tarieven en werktijden te bepalen, verschillende opdrachtgevers te hebben en meer vrijheid in te bouwen bij het bepalen op welke manier het werk wordt uitgevoerd. Het is belangrijk om dit enerzijds in het contract aan te passen, maar om dit anderzijds ook in de praktijk te doen. Daarbij moet echt duidelijk zijn dat er geen sprake (meer) is van een gezagsverhouding.

In andere gevallen kan het aantrekkelijker zijn om in loondienst te gaan, zeker wanneer een opdrachtgever zekerheid wil bieden en bereid is een arbeidsovereenkomst aan te bieden. Voor sommigen is een hybride model de beste keuze, waarbij loondienst en zelfstandig ondernemerschap worden gecombineerd. Dit kan bijvoorbeeld door naast een parttimebaan nog opdrachten uit te voeren als ondernemer. Bij de ene klant stapt men over op een arbeidsovereenkomst en bij de andere klant, waarbij men meer vrijheid heeft, blijft men opdrachten uitvoeren als ondernemer.

Juridische hulp bij vragen over schijnzelfstandigheid

Juridische hulp kan in deze situaties veel onzekerheid wegnemen. Een jurist kan adviseren over de juiste manier om een opdrachtovereenkomst vorm te geven en hoe de werkwijze zo kan worden ingericht opdat het risico op naheffingen wordt verkleind. Het beoordelen van de feitelijke situatie is cruciaal, want zelfs een goed contract biedt geen garantie als er in de praktijk anders wordt gehandeld.

Daarnaast kan een jurist helpen bij onderhandelingen met opdrachtgevers over de voorwaarden van de samenwerking en inzicht geven in de fiscale en juridische gevolgen van de verschillende keuzes. Als de Belastingdienst uiteindelijk toch naheffingen oplegt en er twijfel is of dit al dan niet terecht is, kan het zinvol zijn om te procederen. In dat geval zal de rechter moeten beoordelen of er daadwerkelijk sprake is van schijnzelfstandigheid. MKBrecht.nl zal u hierin adviseren en bijstaan.