Doxing in Nederland: ook de verantwoordelijkheid van bedrijven

Doxing is een groeiend probleem in ons land. Sinds de persoonsgegevens van vicepremier Sigrid Kaag gelekt zijn, geniet het fenomeen steeds meer bekendheid. Wat doxing is, waarom het wel of niet strafbaar is en wat Nederlandse bedrijven kunnen doen om het te voorkomen, leggen wij van MKBrecht.nl voor je uit.

Wat is doxing?

Doxing is een term die vaak wordt gehanteerd in het hackersmilieu. Hierbij verzamelt men persoonsgegevens en maakt men deze gegevens openbaar. De gegevens worden onder andere verzameld via publiek toegankelijke databanken en sociale media, maar vaak ook met hackingpraktijken.

Het verzamelen en publiceren van persoonsgegevens gebeurt al eens door een klokkenluider, maar vaak ook door mensen die het niet eens zijn met iemand. Of door mensen die iemand onder druk willen zetten. Met deze nu publiek toegankelijke gegevens kan een grote groep mensen de betrokkene lastigvallen. Een recent voorbeeld is de publicatie van de persoonsgegevens van de D66-leider en latere minister Sigrid Kaag door een anti-coronamaatregelenactivist.

Straffen op doxing

Op dit moment is doxing op zich nog niet strafbaar. Dat komt omdat het delen van privé-informatie in beginsel nog geen stalking of intimidatie is. Deze gegevens (anoniem) misbruiken om iemand te stalken of te bedreigen, is wel strafbaar. Omdat doxing niet strafbaar is, worden er ook geen cijfers over bijgehouden door het Openbaar Ministerie en de politie. Toch is het duidelijk dat het een groeiend probleem is. Volgens een rapport van het Rathenau Instituut kan het bovendien ernstige schade berokkenen. Slachtoffers hebben vaak veel vijanden en worden soms zelfs thuis of op straat lastiggevallen. Ook de familieleden van het slachtoffer worden hierdoor getroffen.

Daarom is er een conceptwetsvoorstel ingediend om doxing strafbaar te maken. Niet alleen degene die slechte dingen aanvangt met de gelekte gegevens is dan strafbaar, maar ook degene die de gegevens deelt. De voorwaarde is wel dat de deler het doel heeft om iemand vrees aan te jagen of te laten aanjagen, overlast te veroorzaken of ernstig te hinderen. Hierdoor kunnen klokkenluiders en journalisten die gegevens lekken voor het algemeen belang niet worden gestraft.

Uiteraard wil dat niet zeggen dat doxing op dit moment helemaal niet strafbaar is. Vaak stelt men namelijk strafbare feiten om de gegevens te verzamelen. Het gaat bijvoorbeeld om hacking of intimidatie. Ook kan het delen van de gegevens uitlokking zijn, wat strafbaar is. Verder verbiedt de AVG het delen van persoonsgegevens en bij doxing kunnen er door de Autoriteit Persoonsgegevens boetes worden opgelegd. Het is dus wel degelijk mogelijk om op te treden, maar omdat men moet zoeken naar de raakvlakken met andere stafbare feiten wordt het vaak nodeloos complex.

Belangrijke rol voor bedrijven en de overheid

Ondernemingen spelen een belangrijke rol bij het voorkomen van doxing. Bedrijven verwerken vaak heel wat persoonsgegevens en mogen deze persoonsgegevens niet zomaar met de wereld delen of verkopen. Daarvoor hebben ze een geldige grondslag nodig. Ook moeten bedrijven de persoonsgegevens voldoende beveiligen. Bij een gegevenslek kan een getroffen bedrijf zelf aansprakelijk zijn of beboet worden als de beveiliging niet afdoend was. Het gaat daarbij niet alleen om de persoonsgegevens van klanten of leveranciers, maar bijvoorbeeld ook om de persoonsgegevens van (ex-)medewerkers. Als je hier vragen over hebt, raden we aan om erover te spreken met een van onze juristen. We bekijken de beveiliging en de bescherming van persoonsgegevens door een juridische bril en zorgen ervoor dat je over een geldige grondslag beschikt om deze persoonsgegevens bij te houden en te verwerken.

Tot slot zijn het niet alleen bedrijven die meer kunnen en moeten doen om persoonsgegevens te beveiligen. Ook de overheid zou volgens de Autoriteit Persoonsgegevens meer kunnen doen. De overheid deelt namelijk vrij de adressen van zzp’ers en ook de gegevens in het Kadaster zijn te gemakkelijk toegankelijk.