Nieuwe Wet handhaving kraakverbod is in werking getreden

Ook dit jaar zijn er in de pers weer verschillende verhalen verschenen van krakers die bedrijfspanden hebben bezet. Zo sloeg de politie bijvoorbeeld een groep van dertien krakers in de boeien nadat ze een bedrijfspand naast het winkelcentrum Alexandrium in Rotterdam hadden bezet. Op 1 juli 2022 is de Wet handhaving kraakverbod in werking getreden. Het kraken van een huis of een ander gebouw is al sinds 2010 verboden.

Korte voorgeschiedenis van de Wet handhaving kraakverbod

De Wet kraken en leegstand trad op 1 oktober 2010 in werking. Deze wet bepaalde al dat gekraakte panden worden ontruimd. Dat gebeurde eerder ook al, maar dan diende men zich op andere gronden te beroepen. Daarvoor deed men bijvoorbeeld een beroep op huisvredebreuk. Maar in 2009 besliste de Hoge Raad dat dit niet volstond en dat er een concrete rechtsbasis hoort te zijn. De Wet kraken en leegstand was hiervan het gevolg.

Op 28 oktober 2011 deed de Hoge Raad een nieuwe uitspraak. Het besliste, op basis van de Europese rechtspraak van het EHRM, dat een pand pas kan worden ontruimd als de krakers hun zaak aan de rechter hebben kunnen voorleggen. Zo’n ontruiming is namelijk onomkeerbaar en is een heel zwaarwegende actie die niet zomaar, voorafgaand aan een rechterlijke toetsing, kan worden genomen. Daarom dient een ontruiming steeds aan de krakers te worden aangekondigd en moeten zij de mogelijkheid hebben om daartegen in beroep te gaan.

Voor 1 juli 2022 was het in de praktijk de regel dat men binnen 24 uur actie diende te ondernemen, omdat het nadien niet langer mogelijk was om een kraker per direct uit het pand te verwijderen. De kraker kon dan namelijk in beroep gaan en de uitspraak van de rechter afwachten. Pas na de uitspraak van de rechter kon er actie worden ondernomen.

Nieuwe Wet handhaving kraakverbod biedt een betere bescherming voor eigenaars

Onder de nieuwe wet beslist de rechter-commissaris binnen drie dagen of er kan worden overgegaan tot een ontruiming. Gedurende deze periode kunnen de krakers worden gehoord, waarna er een beslissing wordt genomen. Als de rechter-commissaris beslist om over te gaan tot de ontruiming, verleent hij een machtiging. Ook als de krakers in beroep gaan tegen de ontruiming kan men, op bevel van de officier van justitie, overgaan tot de verwijdering van de krakers.

Krakers voorkomen met een antikraakovereenkomst

Hoewel de nieuwe Wet handhaving kraakverbod een betere bescherming biedt aan de eigenaars van woningen of andere ruimten, blijft voorkomen belangrijker dan genezen. Voorkomen doet men in de eerste plaats door een leegstaand pand beter te beveiligen, zodat krakers er minder eenvoudig toegang toe kunnen krijgen. Een andere oplossing is kiezen voor anti-kraakbewoning. Daarbij wordt ingezet op een bruikleenovereenkomst in plaats van een huurovereenkomst, waardoor de antikrakers of de kraakwachten minder rechten hebben dan reguliere huurders.

In het contract is vaak een korte opzegtermijn opgenomen, neemt men soms de intentie op dat er nadien zal worden verhuurd en zijn ook andere afspraken opgenomen. Denk bijvoorbeeld aan een verbod op roken in het pand, een verbod op feestjes, een verbod op het houden van huisdieren en dergelijke meer. Een antikraakovereenkomst is geen huurovereenkomst en dus wordt er geen huurprijs opgenomen. Kosten als nutskosten mogen wel aan de kraakwacht worden aangerekend.