Tot waar gaat de zorgplicht bij bedrijfsongevallen?

Bij een bedrijfsongeval is er een vermoeden dat de werkgever aansprakelijkheid is. De werknemer moet dan enkel kunnen aantonen dat hij schade heeft opgelopen bij het uitoefenen van werkzaamheden. Dat wil nog niet zeggen dat de werkgever dan automatisch aansprakelijk is, maar hij moet dan wel het tegendeel bewijzen. Een van de manieren om dat te doen, naast het bewijzen van bewuste roekeloosheid of opzet, is door te bewijzen dat hij aan zijn zorgplicht heeft voldaan.

Wat is de zorgplicht?

De zorgplicht wil zeggen dat de werkgever verplicht is om redelijke maatregelen te treffen om de veiligheid en gezondheid van zijn werknemers te beschermen. Het gaat dan bijvoorbeeld om het voorzien van persoonlijk beschermingsmateriaal, maar daarnaast ook om het duidelijk instrueren, het tijdig vervangen van verouderd materieel et cetera. De zorgplicht is heel ruim en heeft ook betrekking op de mentale gezondheid van een werknemer. Anderzijds is de zorgplicht van de werkgever wel op drie manieren begrensd.

# 1. Beschermen tegen kenbare risico’s

De zorgplicht van de werkgever strekt enkel uit tot de kenbare risico’s. Als risico’s niet kenbaar zijn, hoeft de werkgever de werknemer er ook niet tegen te beschermen. Wel is de werkgever verplicht om onderzoek te verrichten naar de risico’s. Een werkgever kan dus aansprakelijk zijn voor risico’s die hij niet kende maar wel hoorde te kennen, maar niet voor risico’s die zelfs wetenschappelijk nog niet bekend zijn.

# 2. Afweging tussen zorg en risico

Vervolgens moet er steeds een afweging worden gemaakt tussen het risico en de zorgplicht. In theorie kan men zo ver gaan dat het beschermen van werknemers economisch niet meer te verantwoorden valt. Dat is ook niet de bedoeling. Om hierin een evenwicht te vinden, zijn de zogenaamde Kelderluik-factoren richtinggevend. Deze factoren bepalen wanneer de zorgplicht ruimer of net beperkter is. Een rechter moet op basis hiervan een praktijkoordeel vellen:

• Hoe groter de kans dat een werknemer onoplettend of onvoorzichtig is, des te ruimer is de zorgplicht
• Hoe groter de kans dat een bedrijfsongeval plaatsvindt, des te ruimer is de zorgplicht
• Hoe groter de ernst is van de gevolgen van een bedrijfsongeval, des te ruimer is de zorgplicht
• Hoe bezwaarlijker de veiligheidsmaatregelen zijn (bv. economisch niet wenselijk, praktisch moeilijk uit te voeren enz.), hoe geringer de zorgplicht is.

# 3. Wettelijke normen

Ten slotte spelen ook wettelijke normen, regels die de veiligheid van de werkplek regelen, een rol. Als een wettelijke norm aangeeft dat een werkplek aan bepaalde eisen moet voldoen, dan mag de werkgever die norm natuurlijk niet zomaar negeren. De bekendste wettelijke normen zijn te vinden in de Arbeidsomstandighedenwet, maar ook de inhoud van cao’s spelen een rol.

Anderzijds blijkt uit rechtspraak van de Hoge Raad dat het voldoen aan deze wettelijke normen niet automatisch wil zeggen dat er aan de zorgplicht is voldaan. Hetzelfde geldt ook in de omgekeerde richting. De wettelijke norm moet dan ook samen met de Kelderluik-factoren bekeken worden.

Laat je informeren door MKBrecht.nl

Als werkgever is het belangrijk dat je je voorzorgen neemt. Als je hier nog vragen over hebt, raden we aan om er even over te spreken met een van onze experts. Bovendien kunnen we je helpen om aan de zorgplicht te voldoen, bijvoorbeeld door een alcoholprotocol op te stellen. Plan een gratis intakegesprek in en laat je adviseren.