Waterschap kan aansprakelijk zijn bij wateroverlast

In een recente zaak werd andermaal aangetoond dat het niet reageren of het laattijdig reageren op een kenbaar gebrek een aansprakelijkheidsrisico kan inhouden. Nog eigenaardiger was dat het ging om een zaak waarbij het waterschap aansprakelijk werd gesteld en waarin de eiser in zijn opzet slaagde. De sterke positie van het waterschap werd zo ondermijnd.

De aansprakelijkheid van het waterschap

Het beheer van het water en de waterstaatszorg behoren tot het takenpakket van de waterschappen. Hierbij is er een overlapping met de ruimtelijke ordening, milieubeheer en natuurbeheer. Stuk voor stuk terreinen waar de gemeenten en provincies ook hun eigen taken hebben. Bij wateroverlast is het dan ook lang niet altijd duidelijk wie schuld treft. En in de praktijk blijken waterschappen niet zo snel aansprakelijk te zijn voor wateroverlast. Toch kan dat wel het geval zijn. Maar dan is het belangrijk dat het waterschap van het gebrek op de hoogte was. Dat bevestigde ook een tussenvonnis van de Rechtbank Oost-Brabant dat op 17 april 2019 werd uitgesproken.

Een relaas van de feiten

In deze zaak liep een zogenoemde A-watergang langs het perceel van een boomkwekerij. Op basis van de legger was het waterschap verantwoordelijk voor zowel het regulier als het groot onderhoud ervan. Door een illegale verbreding van een oprit in 1987 liet een duiker echter bijna geen water meer door. In maart 2016 liet de gemeente vervolgens werkzaamheden uitvoeren om zo een fietsbrug te realiseren. Er is toen, ten gevolge van de werkzaamheden, wateroverlast ontstaan. Het waterschap was daarvan op de hoogte. De boomkweker richtte zijn klachten echter tot de aannemer die niet adequaat handelde, waardoor het waterschap buiten schot bleef. In juni 2016 was er echter, na veel neerslag, opnieuw sprake van wateroverlast. Vervolgens stelde de boomkweker het waterschap daarvoor aansprakelijk. De belemmering in de duiker werd pas in juli 2016 weggenomen.

Waterschap reageerde te laat op kenbaar gebrek

De rechter oordeelde dat er op het waterschap een zorgplicht rust. Ook ten aanzien van de genoemde duiker is het waterschap onderhoudsplichtig. Het waterschap gaf aan dat men de watergang op profiel had gebracht en dat er regelmatig werd gemaaid. Zo voldeed het waterschap aan haar verplichtingen, beweerden zij dan ook. De rechtbank volgde deels het verweer van het waterschap en oordeelde dat er, wat het groot en het regulier onderhoud betreft, geen sprake was van een schending van haar zorgplicht. Althans niet voor de periode tot maart 2016, toen ook het eerste schadegeval optrad.

De rechter oordeelde echter ook dat het eerste schadegeval in maart 2016 de alarmbellen had moeten laten luiden. Vanaf dit moment hoorde het waterschap immers te weten dat er sprake was van een verstopte duiker en dat er dus ook een risico op wateroverlast bestond. Het waterschap had de duiker moeten (laten) herstellen. En dit zo spoedig mogelijk. Een nader onderzoek van drie maanden (de periode tussen maart en juli) is volgens de rechter onredelijk lang. En dus was het waterschap toch aansprakelijk wegens de schending van haar zorgplicht. Maar dan enkel voor de schade die bij het tweede schadegeval in juni optrad.

Nu de aansprakelijkheid bij dit tussenvonnis werd vastgesteld, zullen er deskundigen worden aangesteld die de exacte schadeomvang zullen bepalen. Momenteel wordt er een schadevergoeding van zo’n € 400.000,- (!) geclaimd.

Wat moet je onthouden?

In de eerste plaats moet je natuurlijk onthouden dat je bij wateroverlast mogelijks alsnog het waterschap aansprakelijk kan stellen. Het is immers lang niet altijd zo dat het waterschap, op wie een zorgplicht rust, de aansprakelijkheidsdans kan ontspringen. Onze juristen helpen jou graag met het opstellen van een aansprakelijkheidsstelling.

Toch ligt de belangrijkste conclusie misschien wel elders. Bovenstaande zaak toont immers mooi aan dat je steeds tijdig moet reageren op een kenbaar gebrek. Anders ontstaan er al snel aansprakelijkheidsrisico’s. Natuurlijk zal je wel onderzoek moeten verrichten, maar dit onderzoek mag geen uitvlucht zijn om onnodig te talmen. Want zelfs indien het gebrek jou aanvankelijk niet kon worden aangerekend, kan dat conform de schending van jouw zorgplicht wel in een aansprakelijkheidsrisico resulteren. Gelukkig kunnen partijen over de klachtenafhandeling afspraken maken die zo’n aansprakelijkheidsrisico’s moeten beperken. Ook exoneratiebedingen kunnen bescherming bieden. Onze juristen leggen jou graag een en ander uit.