Wet DBA deelt harde klappen uit aan de ICT-sector

De handhaving van de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (Wet DBA) heeft grote gevolgen voor de zelfstandige ICT-professionals en hun opdrachtgevers. De wet, bedoeld om schijnzelfstandigheid te bestrijden, zorgt ervoor dat veel ICT-zzp’ers moeite hebben om opdrachten te vinden of zelfs helemaal geen werk meer krijgen. De regels zijn bedoeld om eerlijke concurrentie en de financiering van de sociale zekerheid te waarborgen. Dat zijn goede redenen, maar toch: de impact op de ICT-sector is wel héél groot.

De Wet DBA: een korte samenvatting

De Wet DBA, die de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) verving, heeft op zich een belangrijk doel: schijnzelfstandigheid tegengaan. Dit betekent dat zzp’ers die in feite werken als werknemer – met weinig autonomie en sterk ingebed in de organisatie – niet langer als zelfstandige kunnen worden ingehuurd. Werkgevers en opdrachtgevers zijn verplicht te beoordelen of een opdrachtnemer daadwerkelijk als zelfstandige werkt. Dit gebeurt onder meer door te kijken naar de mate van zelfstandigheid, de wijze van aansturing en de manier waarop het werk is georganiseerd. In de praktijk blijkt dit echter een grijs gebied te zijn. De huidige situatie heeft dan ook geleid tot onzekerheid onder zowel zelfstandige ICT’ers als hun opdrachtgevers.

ICT-sector zwaar getroffen door Wet DBA

De ICT-sector blijkt een van de sectoren te zijn die het hardst wordt geraakt door de handhaving van de Wet DBA. Dit blijkt uit een onderzoek dat is uitgevoerd door de Vereniging ZZP Nederland. Meer dan 3.100 respondenten namen deel aan het onderzoek. Maar liefst 59% van de ICT-zzp’ers geeft daarbij aan negatieve gevolgen te ondervinden van de wetshandhaving. Voor veel opdrachtgevers is de complexiteit en het risico op boetes en naheffingen reden genoeg om minder of zelfs helemaal geen zelfstandigen meer in te huren. Een bijzonder zorgwekkende ontwikkeling is het volledig wegvallen van opdrachten. Waar gemiddeld 14% van de zzp’ers aangeeft geen opdrachten meer te krijgen door de Wet DBA, ligt dit percentage in de ICT-sector op 18%. Daarnaast geeft 64% van de ICT’ers aan dat ze van sommige opdrachtgevers geen werk meer krijgen. Dit is een duidelijk signaal dat bedrijven terughoudender worden in het inhuren van zelfstandigen.

Tussenbureaus als oplossing?

Een mogelijke oplossing voor ICT’ers die worstelen met de Wet DBA is het werken via een tussenbureau of detacheerder. Deze bureaus nemen de rol van formele werkgever op zich en zullen een arbeidsovereenkomst aanbieden, waardoor de zzp’er in feite als gedetacheerde wordt ingezet. Dit vermindert de risico’s voor opdrachtgevers, maar het blijkt niet voor iedereen een gewenste optie. Veel zzp’ers willen vasthouden aan hun zelfstandigheid of vrezen hoge kosten. Maar liefst 38% van de ICT-zzp’ers geeft aan absoluut niet via een tussenbureau te willen werken. Slechts 50% van de ICT-zzp’ers is bereid om dit te doen als er geen andere optie is. Ze geven aan dat dit hun onafhankelijkheid te sterk beperkt, vaak gepaard gaat met lagere tarieven en in minder flexibiliteit resulteert.

Toekomstperspectief: kansen na een goed gesprek

Hoewel de cijfergegevens zorgelijk zijn, blijkt uit onderzoek dat een open gesprek met de opdrachtgever in veel gevallen leidt tot een werkbare oplossing. Van de ICT-zzp’ers die met hun opdrachtgever over de Wet DBA in gesprek gingen, kon 83% alsnog een opdracht behouden. Dit toont aan dat er binnen de wetgeving nog altijd mogelijkheden zijn om als freelancer te blijven werken, zolang de arbeidsrelatie maar duidelijk voldoet aan de criteria van ondernemerschap. De recente uitspraken van de Hoge Raad bieden mogelijk ook perspectief. De hoogste rechter heeft benadrukt dat ondernemerschap een belangrijk criterium is bij de beoordeling van arbeidsrelaties. Zelfs wanneer een zelfstandige ingebed is in de organisatie, kan er echter nog altijd sprake zijn van zelfstandig ondernemerschap.

Bespreek de situatie met MKBrecht.nl

De gevolgen van de Wet DBA zijn met andere woorden ingrijpend voor zowel zelfstandigen als opdrachtgevers. Het is belangrijk om dit te onderkennen. Toch moeten we ook iets anders zeggen: het is wel degelijk mogelijk om in de toekomst ICT-zzp’ers in te blijven schakelen. Wel is het essentieel om vooraf duidelijke afspraken te maken over de aard van de samenwerking. Dit kan door middel van goed opgestelde contracten die niet alleen in lijn zijn met de wet, maar die ook de zelfstandigheid van de zzp’er waarborgen. Een gespecialiseerde jurist kan helpen bij het beoordelen van bestaande overeenkomsten, het opstellen van nieuwe contracten en het adviseren over de beste manier om binnen de wetgeving te blijven opereren. Wilt u zeker weten dat uw samenwerkingsvorm voldoet aan de regels van de Wet DBA? Neem dan contact op met MKBrecht.nl en bespreek uw situatie met een van onze experts.