Dit moet je weten over de wettelijke handelsrente bij onbetaalde facturen

Wanneer een schuldenaar niet tijdig betaalt, loopt een schuldeiser misschien wel tegen cashflowproblemen aan en moet hij dan kredieten aangaan om deze moeilijke periode te overbruggen. Als dat niet het geval is, loopt de schuldeiser wellicht investeringsopportuniteiten mis en kan het geld geen extra geld opbrengen. Het zijn slechts enkele voorbeelden van hoe een onbetaalde factuur extra schade kan veroorzaken. Dan is het ook maar eerlijk dat de schuldenaar voor die schade moet opdraaien. Daarom voorziet het Burgerlijk Wetboek in de betaling van een wettelijke handelsrente.

Wettelijke handelsrente is hoger dan de wettelijke rente

De wettelijke handelsrente is door de schuldenaar te betalen wanneer hij tekortschiet in zijn verplichting om een geldsom te betalen in het kader van een handelstransactie. De schuldeiser kan dan niet alleen eisen om de hoofdsom te betalen, maar ook om de rente die daarbovenop komt te betalen.

Het valt moeilijk tot zelfs niet te bepalen hoe groot de schade door wanbetaling is. Daarom kiest het Burgerlijk Wetboek voor een gefixeerde schadevergoeding. Dit wil zeggen dat de schuldeiser zijn schade niet moet bewijzen maar enkel hoeft te verwijzen naar de wettelijke handelsrente die op dat moment van toepassing is.

Het percentage van de wettelijke handelsrente wordt niet vastgelegd in het Burgerlijk Wetboek. Uiteindelijk is en blijft veel afhankelijk van actuele marktevoluties en marktrentes. Daarom wordt de rente altijd voor een bepaalde periode vastgelegd en eventueel aangepast. Op dit moment geldt bijvoorbeeld een wettelijke handelsrente van 8%, wat aanzienlijk hoger is dan de wettelijke rente voor niet-handelstransacties (2%).

Enkel toe te passen bij handelstransacties

De hogere wettelijke handelsrente is alleen van toepassing op handelstransacties en bijvoorbeeld niet op de verkoop aan consumenten. In het verleden is echter al vaak de vraag gesteld wat een handelstransactie is en waar de grens ligt. Een mooi voorbeeld daarvan is een zaak uit 2017 (ECLI:NL:GHSHE:2017:4326) waarbij een aannemer een gebouw diende te bouwen dat zowel als woonhuis en als varkenshouderij zou worden gebruikt. Het Gerechtshof ‘s-Hertogenbosch gaf toen aan dat er voor een handelstransactie sprake moet zijn van een overeenkomst om baat tot het leveren van goederen of diensten en dat de organisatie moet handelen in het kader van de zelfstandige economische of beroepsmatige activiteit. Omdat de klant hier altijd communiceerde op briefpapier van de varkenshouderij en de aannemingsovereenkomst het duidelijk had over de bouw van een onroerende zaak waar een varkenshouderij zou worden uitgebaat, was er volgens het Gerechtshof wel degelijk sprake van een handelstransactie. Hierdoor was de hogere wettelijke handelsrente van toepassing.

In een nieuwe zaak (ECLI:NL:HR:2020:1710) diende de Hoge Raad dan weer te oordelen over de toepassing van de handelsrente op een onverschuldigde betaling, namelijk wanneer een handelspartner om een of andere reden te veel betaalde en de tegenpartij pas veel later terugbetaalt. Volgens de Hoge Raad is het hier niet van toepassing en geldt de wettelijke handelsrente enkel voor de primaire betalingsverplichting die rechtstreeks uit de handelsovereenkomst volgt, namelijk als tegenprestatie voor de levering van diensten of goederen. Handelsrente rekenen op een schadevergoeding na de ontbinding van de handelsovereenkomst kan om deze reden niet.

Andere afspraken in de overeenkomst

Op de wettelijke handelsrente hebben ondernemingen geen invloed. Gelukkig kunnen er wel andere afspraken worden gemaakt, zoals boetebedingen ter bestraffing van contractuele wanprestaties of een contractuele rente die losstaat van de handelsrente. MKBrecht.nl helpt je hier graag verder mee.