Opgelet: niet zomaar portret werknemer gebruiken voor reclame

In een vorige blog hadden we het over de problematiek van de persoonlijke aanpak: een werkgever mag niet zomaar een foto van een werknemer op zijn website publiceren. Daarvoor is de uitdrukkelijke toestemming van de werknemer vereist. Het toeval wil nu dat PostNL recent tegen een schadevergoeding aanliep omdat het niet over zo’n uitdrukkelijke toestemming beschikte. Hierbij kwam echter ook de zogenoemde leer van het Discodanser-arrest ter sprake. En daarom leggen wij nogmaals een en ander uit.

Waarover ging de zaak?

Een werknemer van PostNL merkte ineens op dat foto’s van hem gepubliceerd werden op de website van PostNL. Bovendien werden ook de vrachtwagens voorzien van stickers met zijn portret. Op de betrokken foto staat de werknemer samen met een collega centraal en herkenbaar in beeld terwijl ze samen een televisiescherm uitpakken. Volgens de werknemer gebeurde de verspreiding van zijn portret zonder zijn toestemming en gaat het om een inbreuk op zijn portretrecht.

Uitgangspunten van het portretrecht

Indien de geportretteerde niet zelf de opdracht of de toestemming tot verspreiding heeft gegeven, kan de geportretteerde zich steeds tegen de publicatie van zijn beeltenis verzetten. Dit kan echter enkel indien de geportretteerde zich op een redelijk belang kan beroepen. Het redelijk belang kan bijvoorbeeld het recht op privacy betreffen, maar het kan ook om een financieel belang gaan. Uiteraard kan men zich niet langer verzetten eenmaal er sprake is van toestemming. Dat is meteen ook de reden waarom PostNL opperde dat de werknemer wel degelijk akkoord ging.

Bewijslast toestemming rust bij werkgever

De toestemming moet niet verplicht op schrift worden gesteld, maar in de praktijk is dat wel aangeraden. Anders kijk je al snel tegen een moeilijke bewijslast aan. Dat was ook hier het geval. De werkgever opperde immers dat er wel degelijk sprake was van toestemming en dit op basis van de redelijke verwachtingen die de partijen hadden. Hierbij haalde de werkgever aan dat de werknemer duidelijk zijn toestemming tot het portretteren gaf. Dit volgt volgens de werkgever alleen al uit de feitelijke beeltenis.

De kantonrechter oordeelde echter anders. Hij haalde immers aan dat de partijen twisten over de reikwijdte van de gegeven toestemming en onderstreept het feit dat de bewijslast op de werkgever rust. De werkgever moet met andere woorden bewijzen dat er sprake was van een geldige toestemming. De toestemming tot portretteren, wat volgens de werkgever een begin van bewijs is, volstond volgens de kantonrechter niet. Een toestemming om zich te laten fotograferen is immers nog geen toestemming om te publiceren. En dus oordeelde de rechter dat de werknemer nooit akkoord ging met de desbetreffende verspreiding van zijn portret.

Het redelijk belang en de leer van het Discodanser-arrest (1997)

Ook zonder toestemming kan de werknemer zich enkel verzetten indien hij zich op een redelijk belang kan beroepen. In een volgende fase diende de kantonrechter dan ook uit te dokteren of er al dan niet sprake was van zo’n redelijk belang. Hiervoor beroept de kantonrechter zich op de leer van het Discodanser-arrest uit 1997.

Het Discodanser-arrest volgt een specifieke redenering ten aanzien van portretten die worden gebruikt in reclame-uitingen. Het Discodanser-arrest concludeert dat het publiek zal aannemen dat de portrettering een publieke ondersteuning van het product of de dienst inhoudt en dat het de geportretteerde hiermee zal associëren. Daarom is het reclamematig gebruik van een portret een inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van de geportretteerde en spreekt men al snel van een redelijk belang.

Op basis van het Discodanser-arrest onderschreef de kantonrechter dat er sprake was van een redelijk belang en dat de werknemer zich wel degelijk tegen de publicatie van zijn portret kon verzetten. Het kende de werknemer daarop een schadevergoeding van €5.000,- toe.

Het belang van een schriftelijke toestemming

Wil ook jij het portret van een werknemer gebruiken om reclame te voeren? Dan onderstreept deze uitspraak andermaal het belang van een uitdrukkelijke en schriftelijke toestemming. Laat de toestemming steeds in een schriftelijk document vastleggen en wees heel concreet: geef aan welk portret op welk medium en voor welke doelen wordt gebruikt. Uiteraard zijn er nog een aantal andere bepalingen die je in het document dient op te nemen. Enkel zo voorkom je torenhoge schadevergoedingen.

Wil je helemaal zeker zijn van jouw stuk? Laat de schriftelijke toestemming dan opstellen door een specialist in portretrecht. Bij MKBrecht.nl beschikken we alvast over de nodige expertise om jou hierin te begeleiden. De noodzakelijke documenten stellen we dan ook gewoon voor jou op. Plan nu een belafspraak in en we leggen uit hoe we dat voor jou doen.