Bruikleen wordt ook wel commodaat genoemd. Een bruikleenovereenkomst is een overeenkomst waarbij je afspreekt je af dat je een bepaald goed door de wederpartij laat gebruiken zonder dat de wederpartij daar een vergoeding voor verschuldigd is. Je stelt dus zonder vergoeding een goed of meerdere goederen ter beschikking van de wederpartij.

De wet bepaalt dat bruikleen een overeenkomst is waarbij de ene partij een zaak kosteloos in gebruik geeft met de daaraan verbonden voorwaarde dat de zaak wordt teruggegeven nadat het gebruik heeft plaatsgehad of als de afgesproken tijd van gebruik is verlopen.

Als je iets in bruikleen geeft, ben jij juridisch gezien nog steeds de eigenaar van het uitgeleende goed. De gebruiker wordt bruikleen geen eigenaar.

In beginsel komen alle zaken in aanmerking voor bruikleen. Onder de term zaak wordt niet alleen verstaan iets wat je kunt vastpakken, zoals een telefoon of een weegschaal. Elektriciteit wordt ook als een zaak gezien en dit kun je dus ook in bruikleen geven. Je kunt dus van alles in bruikleen geven.

De persoon die de zaak in bruikleen krijgt, zal er goed voor moeten zorgen. Dat betekent dat hij de zaak zorgvuldig gebruikt en ook netjes en veilig bewaard. Daarnaast moet de bruiklener de zaak gebruiken waarvoor hij is bedoeld. Een stoel is om op te zitten en niet om een deur mee te barricaderen.

Dan heb je nog het probleem dat iets wat je in bruikleen hebt gekregen, ook kapot kan gaan. Als dit gebeurt bij normaal gebruik van de zaak, dan had dat de eigenaar ook kunnen gebeuren, dan hoef je de schade niet te vergoeden.

Als je een bestelauto in bruikleen geeft en iemand gaat er normaal mee om, dan had de loshangende bumper waarschijnlijk ook bij de eigenaar losgelaten. Dat hoef je niet te vergoeden.

Als je met die bestelauto veel te hard remt en de ophanging gaat kapot, dan is dat echt iets wat je als lener van de zaak aan de persoon of bedrijf die het in bruikleen heeft gegeven, moet vergoeden. Als de geleende zaak vermindert in waarde dan hoef je dat niet te vergoeden.

Als de lener kosten moet maken om van het geleende gebruik te kunnen maken, dan is dat ook voor eigen rekening.

Wanneer er iets met de geleende zaak gebeurt, bijvoorbeeld dat er schade ontstaat en dat dermate dringend is dat er herstel nodig is, dan komt dit voor rekening van de uitlener. Dat is logisch omdat als bijvoorbeeld bij een geleend bestelbusje op de snelweg acute gevaarmeldingen in het dashboard komen, er ook direct wat aan moet gebeuren.

Dat kan niet wachten en had de uitlener ook kunnen gebeuren. Die kosten zijn dus voor de uitlener. Dan kan het zijn dat de geleende zaak gebreken vertoonde waar je als uitlener van wist. Op het moment dat de bruiklener met een bestelbusje met vage remmen de sloot in duikt en je wist dat de remmen niet deugdelijk meer waren, dan ben je als eigenaar van de ondeugdelijke zaak toch aansprakelijk.

Je hebt een bruikleenovereenkomst nodig op het moment dat je een zaak in bruikleen geeft. De  bruiklener mag er op  vertrouwen dat hij die in de afgesproken tijd mag gebruiken of dat hij het geleende mag gebruiken om er werkzaamheden mee te verrichten. Je kunt als uitlener niet zomaar voor die tijd het geleende terug vorderen.

Op het moment dat de uitlener écht zijn uitgeleende zaak dringend terug nodig heeft zal, indien nodig,  met tussenkomst van de rechter, de hoogdringendheid het winnen en gaat het uitgeleende terug naar de uitlener.

Daarom is het verstandig als je iets in bruikleen uitgeeft, dit te doen door middel van een bruikleenovereenkomst. Dan staan de afspraken op papier en daar kun je later terugvallen op de bruikleenovereenkomst als er onduidelijkheden zijn.

Mocht de zaak niet in goede staat worden teruggegeven, dan heb je de juridische basis op papier staan waardoor het makkelijker is om de tegenpartij hierop aan te spreken.

Raadpleeg een deskundig jurist voor het controleren of opstellen van je bruikleenovereenkomst! 

In de bruikleenovereenkomst staan de afspraken over het doel van de het uitlenen en de wijze waarop de zaak gebruikt mag worden. De rechten en verplichtingen bij uitlener en degene die de zaak in bruikleen neem je hierin op. Daarnaast zit er een verantwoordelijkheid in om de zaak in dergelijke staat aan de bruiklener te geven en moet de bruiklener voor het uitgeleende zorgen als een goed huisvader (en natuurlijk ook normaal de zaak gebruiken).

Realiseer je dat een auto bij een autoverhuurbedrijf anders wordt gebruikt dan je eigen auto. Zo werkt dat ook met de zaken die je uitleent of in bruikleen geeft. Daarom is het heel verstandig om voor kostbare zaken een bruikleenovereenkomst op te laten stellen.

Wanneer je geen bruikleenovereenkomst hebt, kunnen er misverstanden ontstaan omtrent het doel en gebruik van je goederen. Je loopt kans dat je bijvoorbeeld je goed(eren) niet of te laat terugkrijgt.

Schilderijen van beroemde schilders worden vaak tentoongesteld in verschillende musea.  De eigenaar van het schilderij heeft daar wel een goede bruikleenovereenkomst voor gebruikt.

Zijn doel is om het publiek te laten genieten van een prachtig schilderij en hoeft daar niet een vergoeding voor te ontvangen. Zijn belang is natuurlijk wel dat het schilderij in ongeschonden toestand terug wordt gebracht bij hem. Je kunt je voorstellen dat de eigenaar zijn schilderij voor een bepaald doel gaat uitlenen.

Het zal dan niet de bedoeling zijn dat het schilderij ook op scholen verschijnt voor educatieve doelen. Het risico op beschadiging is te groot en dit zal hij contractueel willen uitsluiten.