De maatschap (rechtsvorm) is een samenwerkingsverband waarbij twee of meer maten hetzelfde beroep uitoefenen onder een gemeenschappelijke naam. De maatschap dient te worden ingeschreven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel. De afzonderlijke maten in een maatschap worden door de Belastingdienst gezien als afzonderlijke ondernemers. De maten zullen dus inkomstenbelasting moeten betalen over de inkomsten uit de maatschap.

De maatschap zelf moet omzetbelasting betalen over de goederen en diensten die de maatschap levert. Als een maat besluit om uit de maatschap te treden of overlijdt, dan wordt de maatschap beëindigd tenzij er in het maatschapscontract iets anders is overeengekomen. In het dagdagelijkse leven zien we dit vaak voorkomen bij tandartsenpraktijken, advocatenkantoren, accountants en huisartsenmaatschappen. Het voordeel is dat de maten gezamenlijk een aantal taken kunnen organiseren (huisvesting, receptie, inkoop, boekhouding etc) zodat dit tijd bespaart die ze in hun beroep kunnen stoppen.

Het kenmerkende verschil tussen een vennootschap onder firma en de maatschap is dat de beherende vennoten in een VOF ook in privé volledig aansprakelijk te stellen zijn voor de schulden van de VOF (dus alle schulden van de VOF) terwijl bij een maatschap de maat slechts aansprakelijk is in privé voor het aandeel van de schulden dat hem toekomt (bij vier maten dus een kwart).

Waar binnen een VOF de vennoten verplichtingen kunnen aangaan waar de VOF aan gebonden is, is het bij de maatschap net omgekeerd. De maten kunnen verplichtingen aangaan maar die hebben enkel effect op hunzelf en heeft dus geen impact op de andere maten.

Het is zo dat er een aantal verplichtingen gezamenlijk kunnen worden genomen. Dan wordt de verplichting aangegaan met volmacht van de andere maten of je doet de transactie gezamenlijk. Op het moment dat je samenwerkt onder één naam maar ieder afzonderlijk het beroep uitoefenen, dan is de maatschap de rechtsvorm die erbij past.

De maatschap, waaronder een aantal maten hun praktijk uitoefenen, brengt veel voordelen, zoals de algemene werkzaamheden zoals administratie, huisvesting, receptie of automatisering, hoef je niet zelf te doen maar gebeurt gemeenschappelijk.

Dat bespraart tijd die je weer in je praktijk kunt steken. De andere kant is dat je voldoende tijd vrij houdt naast je praktijk om in de gemeenschappelijke taken te steken. Dat is zijn gebieden waar de conflicten kunnen ontstaan. Het is verstandig om de maatschapsovereenkomst schriftelijk aan te gaan en hiervoor juridische ondersteuning voor te gebruiken.

Het maatschapscontract of de maatschapsovereenkomst is een overeenkomst tussen jou en de andere maten met wie je de maatschap gaat vormen. Hierin leg je vast wat ieder inbrengt en de duur van deze samenwerkingsvorm. Daarnaast zal er moeten worden afgesproken hoe er in- en uittreding kan plaatsvinden en wat je wilt dat er gebeurt op het moment dat één van de maten uittreedt of overlijdt. Datzelfde geldt voor ziekte, arbeidsongeschiktheid of een langdurige afwezigheid. Verder regel je hoe winsten en verliezen worden verdeeld.

Verder spreek je af hoe bevoegdheden worden bepaald. In beginsel is ieder verantwoordelijk voor de uitoefening van zijn eigen beroep maar er zijn toch een aantal gebieden die onder gezamenlijke verantwoordelijkheid vallen (administratie, huisvesting, receptie, etc.). Over die gebieden zal er gemeenschappelijke verantwoordelijkheid zijn maar zal er wel moeten worden bepaald wie er wanneer en voor wat bevoegd is om te handelen.

In tijden van economische voorspoed is de maatschap een prima rechtsvorm waar de maten gebruik maken van een sterkere positie van de maatschap dan dat ieder voor zich zou opereren. aan de andere kant iszo dat als het wat minder goed gaat en er minder werk of opdrachten zijn, dat de maatschap een minder sterke positie heeft.

Daarnaast zien we ook vaak spanningen ontstaan tussen de jongere maten en de oudere maten. Je kunt je voorstellen dat de jongere maten willen investeren in de maatschap omdat zij er nog flink wat jaren van kunnen profiteren terwijl de oudere maten het prima vinden om te consolideren. Plan voldoende tijd in om te praten onder de maten.

Zorg ervoor dat grote projecten (zoals een automatiseringsproject) worden ondergebracht bij één of meerdere maten die er naast hun eigen praktijk ook voldoende tijd in kunnen steken en de kennis over de materie hebben (of gaan inhuren). Het is heel redelijk om eerst te zorgen dat de praktijk goed draait en daarna energie te steken in projecten voor de maatschap.

Tot slot neem je een geschillenregeling op in de maatschapsovereenkomst.

Voor een goede gang van zaken is het belangrijk dat je de  gemeenschappelijke taken (huisvesting, receptie, onderhoud, administratie etc) schriftelijk vast laat leggen. Dit voorkomt onduidelijkheden, geschillen en conflicten achteraf. Raadpleeg een deskundig jurist voor het  controleren of opstellen van je maatschapscontract!