Een quitclaim portretrecht is een overeenkomst waarin je vastlegt dat je afstand doet van je eigen portretrecht en een ander (in veel gevallen de fotograaf) toestemming geeft om jouw foto’s te verveelvoudigen. Dit is ook van toepassing op beeld en geluid. Dit kun je beperkt doen, voor een bepaald project of een bepaalde gelegenheid, of volledig.

Het quitclaim portretrecht wordt ook wel model release of portret vrijwaringsverklaring genoemd. In deze overeenkomst neem je op dat er foto’s, beeldopnamen of geluidsopnamen gemaakt mogen worden van het model en dat die beelden mogen worden verveelvoudigd. Ook geef je aan voor welke periode dit van toepassing is.

We spreken van een portret zodra je duidelijk herkenbaar bent afgebeeld (op foto, beeld of via geluid). Op het grijze gebied van portretrecht kan er zelfs sprake van zijn als iemand een uitgesproken herkenbare gelaatsuitdrukking heeft, dat die ook onder het portretrecht valt. Het portretrecht komt terug in de Auteurswet. Deze wet maakt onderscheid tussen portret in opdracht en portret dat niet in opdracht is gemaakt. Op het moment dat je per ongeluk herkenbaar op de achtergrond van een foto te zien bent, is er al sprake van portretrecht.

Bij het maken van een portret (foto, beeld of geluid) in opdracht, is er altijd toestemming vereist van degene van wie het portret wordt gemaakt (geportreteerde). De maker van het portret, de fotograaf of videograaf, heeft het auteursrecht. De maker mag niet publiceren zonder toestemming van de geportretteerde. De geportretteerde mag het portret beperkt gebruiken op voorwaarde dat de naam van de fotograaf wordt opgenomen. Als het portret gebruikt wordt voor commerciële doeleinden, dan is de toestemming nodig van de maker.

Bij het overlijden van de geportretteerde gaat het portretrecht over op de nabestaanden. Wanneer een derde partij een portret wilt gaan publiceren, dan is er eerst toestemming nodig van de geportretteerde en van de maker van het portret.

Indien het portret niet in opdracht is gemaakt, dan kan het in beginsel gewoon worden gepubliceerd tenzij de geportretteerde een redelijk belang heeft om het niet eens te zijn met de publicatie. Het niet eens zijn met publicatie kan rusten op een privacybelang maar ook een financieel belang. De afweging tussen het redelijke belang waartegen de geportretteerde zich verzet, is vaak duidelijk. Mocht dit niet zo zijn, dan kan de rechter daar een uitspraak over doen.

Er zit een cruciaal verschil tussen auteursrecht en portretrecht. Auteursrecht op een portret rust bij de maker van het portret, bijvoorbeeld de fotograaf. Portretrecht kan alleen maar liggen bij degene van wie het portret (foto, beeld, geluid) is gemaakt. Bij een quitclaim portretrecht doet dus de geportretteerde afstand van zijn portretrecht, in sommige gevallen ook tegen een betaling.

Wanneer een foto nieuwswaarde heeft, kan degene die op foto, beeld of geluid staat zich niet beroepen op portretrecht. Een bekende Nederlander op een t-shirt zetten valt onder het portretrecht van de bekende Nederlander. Als die op de Lijnbaan in Rotterdam uitglijdt, dan is het nieuwswaarde en valt het niet onder het portretrecht.

Werknemers fotograferen heeft geen nieuwswaarde en valt onder het portretrecht van je werknemers. Vraag toestemming of je hun foto mag gebruiken. Laat hun ondertekenen dat je de foto mag gebruiken voor bedrijfsdoeleinden en dat je de privacy daarbuiten respecteert. Vaak worden dit soort zaken al opgenomen in de algemene voorwaarden van een bedrijf. Door het op te nemen in de algemene voorwaarden bij ticketverkoop, heeft  een organisator van een sportevenement geen toestemming nodig om foto’s te publiceren.

Met het portret- en auteursrecht heb je te maken met privacy. Je hoort de rechten van de geportretteerde te respecteren. Om deze redenen is het belangrijk het portretrecht goed te regelen zodra je onderneming zich bezig houdt met het maken van foto’s, beeld of geluid.

Het quitclaim portretrecht is niet wettelijk geregeld. Je bent vrij om de inhoud van de overeenkomst zelf te bepalen. Wanneer het portret in opdracht is gemaakt en dus de geportretteerde zelf aan de maker de opdracht heeft gegeven tot het maken van een portret, dan mag je verwachten dat de geportretteerde zelf het portret vrijelijk mag verveelvoudigen.

De maker mag het portret niet publiceren zonder toestemming van de geportretteerde. Als bijvoorbeeld fotograaf of filmmaker zal het niet veel problemen opleveren wanneer je een bruidsreportage maakt of een familiefoto. Zodra je (aankomende) beroemdheden of sporters portretteert, is het van belang dat je afspraken maakt. Door een quitclaim portretrecht overeenkomst te sluiten met de geportretteerde, laat je hem afstand doen van het portretrecht en kun je het portret, zonder vergoeding verschuldigd te zijn, verspreiden. Dit is iets wat je goed moet vastleggen in een overeenkomst met de geportretteerde.

Met een quitclaim portretrecht overeenkomst ofwel portretrecht vrijwaringsverklaring doet de geportretteerde afstand van zijn portretrecht en kun je het portret vrij publiceren. Raadpleeg deskundig juristen om een goede quitclaim portretrecht overeenkomst op te stellen om  juridische claims van geportretteerden of de nabestaanden te voorkomen. Raadpleeg een deskundig jurist voor het controleren en opstellen van je quitclaim portretrecht! deskundige juristen!